Po upadku powstania listopadowego w r. 1831 zaborcza administracja w Królestwie Polskim zorganizowana została na nowych podstawach polityczno-prawnych, sformułowanych w statucie organicznym, podpisanym przez cesarza Mikołaja I 14/26 II 1823 r. Akt ten, który tylko w części został wprowadzony w życie, kasował konstytucję Królestwa Polskiego z 1815 r., zmieniał prawnopaństwowy stosunek Królestwa do Rosji i wprowadzał nowy, wzorowany na rosyjskim, system administracyjno-prawny. Ogłaszał, iż odtąd Królestwo Polskie przyłączone zostaje „na zawsze” do cesarstwa, jako „nierozdzielna część” imperium, która tylko „w miejscowym prawie cywilnym” zachowa pewne odrębności. Art. 69 statutu unieważniał wszystkie „sprzeciwiające się [jego] przepisom dawniejsze prawa i ustawy”, art. 68 zapowiadał „rozwijanie i dopełnianie” normatywów zawartych w statucie. Pozostawiało to miejscowym władzom możliwości interpretacji dawnych i nowych praw, odpowiednio do okoliczności i zapatrywań własnych. Jednak celowa nieokreśloność prawodawstwa rosyjskiego w Królestwie Polskim po powstaniu listopadowym krępowała swobodę działania administracji kraju. Namiestnik ks. Iwan Paskiewicz skarżył się w r. 1847 w memoriale do Mikołaja I, że statut z r. 1832 „zbyt ogranicza władzę rządową i utrudnia zarządzanie”, postulował tym samym konieczność istnienia w Królestwie Polskim władzy wyjątkowej i dyskrecjonalnej, pozostającej poza normami i formami prawnymi, w jaką został wyposażony, a jaką wedle słów historyka rosyjskiego Szczerbatowa, „oblókł w złożony system strachu i zachęty”.
Ten stan polityczno-prawny pokonanego militarnie kraju miał wpływ m. in. na organizację, zakres kompetencji i funkcjonowanie jego centralnych magistratur, które wymieniony statut powoływał, względnie przywracał. Do ostatnich należała Rada Stanu, zorganizowana obecnie na odmiennych, niż jej poprzedniczka z okresu konstytucyjnego, zasadach. Organizację i podstawowe kompetencje II Rady Stanu Królestwa Polskiego, określały art. 28 i 29 statutu organicznego oraz postanowienie cesarskie z 12/24 XII 1832 r. Art. 81 postanowienia uchylał podstawy prawne b. Rady Stanu, zaś art. 82 zastrzegał „stopniowe rozwinięcie [nowego] prawa zasadniczego” Rady. Wymienione normatywy, nie naruszając samego charakteru władzy, wprowadzały istotne zmiany w jej organizacji, składzie i kompetencjach. W latach późniejszych były one uzupełniane i modyfikowane. Radę Stanu przywrócono więc jako przede wszystkim organ opiniodawczy w sprawach ustawodawczych, kontrolny rządu oraz rozstrzygający w sporach jurysdykcyjnych między władzami administracyjnymi a sądowymi i decydujący o oddawaniu pod sąd urzędników administracji cywilnej określonego szczebla za przestępstwa popełnione przez nich w urzędzie.
Artykuły 29 i 30 statutu organicznego nakładały na Radę Stanu następujące obowiązki: 1)„Przeglądanie i układanie projektów do nowych praw i ustaw”, dotyczących „ogólnego zarządu Królestwa”; 2) Rozwiązywanie sporów między władzami administracyjnymi i sądowymi o zakres ich władzy, tj. sporów jurysdykcyjnych; 3) „Roztrząsanie przedstawień i próśb zgromadzeń stanów prowincjonalnych i rad wojewódzkich względem potrzeb i dobra kraju oraz rezerwowanie pomienionych przedstawień i próśb”. Ten punkt atrybucji Rady Stanu nie miał praktycznego zastosowania, ponieważ wymienione w nim organa nie zostały w ogóle utworzone; 4) Przeglądanie rocznego budżetu Królestwa Polskiego, przedstawionego przez Radę Administracyjną oraz raportów kontrolera generalnego z rewizji rachunków różnych gałęzi zarządu; 5) Rozpatrywanie raportów „głównych naczelników rozmaitych gałęzi administracyjnych o ich czynnościach w interesach im powierzonych”; 6) Stanowienie o oddawaniu pod sąd urzędników za przestępstwa popełnione przez nich w urzędzie, oprócz urzędników mianowanych przez cesarza lub w jego imieniu. Nie sprecyzowany dokładnie zakres najważniejszych kompetencji Rady Stanu w sprawach projektów praw, budżetu kraju i rocznych raportów „głównych naczelników” z działalności podległych im resortów administracyjnych (punkty: 1, 4, 5) wyjaśniony został w art. 31 statutu, który stwierdzał: „Interesa ściągające się do prawodawstwa i inne projekta wielkiej wagi, które się Nam zdawać będą wymagającymi poprzedniego i starannego skombinowania z istniejącymi w innych częściach Imperium ustawami i ogólnym onego dobrem oraz budżet roczny składany Nam przez Radę Stanu Królestwa Polskiego dla ostatecznego przejrzenia i potwierdzenia, będą przechodzić przez Radę Stanu Cesarstwa Rosyjskiego”. W tym celu utworzony w niej został postanowieniem cesarskim z 14 II (st. st.) 1832 r. osobny departament, pod nazwą: Departament Dieł Carstwa Polskogo (Departament Spraw Królestwa Polskiego), do którego zostali powołani członkowie spośród „poddanych Cesarstwa i Królestwa”.
Rosyjski prawnik N. Rejnke, interpretując fakt powołania w rosyjskiej Radzie Państwa Departamentu do Spraw Królestwa Polskiego, pisze, iż czyniło to w ogóle zbędnym istnienie Rady Stanu w Królestwie, której los został tą decyzją przesądzony.
Namiestnik Królestwa Polskiego generał feldmarszałek hr. Iwan Paskiewicz Erywański w przemówieniu inauguracyjnym, wygłoszonym na pierwszym posiedzeniu Rady Stanu w dniu 29 IV/11 V 1833 r. dał następujący komentarz do ogłoszonych praw, normujących kompetencje II Rady Stanu: „Rada Stanu zastępując odtąd dawny skład prawodawczy obowiązaną będzie tłomaczyć Monarsze prawdziwe i dobrze zrozumiane kraju potrzeby. Powołana do rozważania spraw najważniejszych, do rozbierania projektów do ustaw ściągających się do wszystkich oddziałów prawodawstwa cywilnego, karnego, administracyjnego i skarbowego, do roztrząsania i kontrolowania zarządu rozmaitych służby publicznej odnóg: magistratura ta ma sobie oprócz tego poruczone stanowienie o sporach jurysdykcyjnych, zachodzących pomiędzy władzami administracyjnymi i sądowymi i oddawanie pod sąd urzędników administracyjnych”. Namiestnik wyrażał nadzieję, że rękojmią spełniania tak „wysokiego przeznaczenia” Rady Stanu będą jej członkowie, w których „świetle i doświadczeniu, w prawości i czystości uczuć – [znajdzie] to szczęśliwe połączenie wspólnych usiłowań do rozwinięcia wielkich widoków i ojcowskich łaskawego Monarchy zamiarów koniecznie potrzebne”.
Namiestnik zatem za najważniejsze zadanie Rady Stanu uważał rozpatrywanie projektów praw oraz kontrolę zarządu cywilnego kraju. W dziedzinie ustawodawczej Rada miała zastąpić – wedle nieprecyzyjnego sformułowania Paskiewicza – „dawny skład prawodawczy”. Jednakże zarówno przepisy ogłoszone, jak i praktyka świadczyły, że kompetencje Rady zostały pod tym względem ograniczone tylko do funkcji opiniodawczej. Gdy w okresie konstytucyjnym Rada Stanu miała prawo wprowadzania poprawek i uzupełnień do przedstawionych jej za pośrednictwem Rady Administracyjnej projektów praw i „urządzeń administracyjnych” Królestwa Polskiego (aktów Sejmu i króla) i nadawania im ostatecznej redakcji, to obecnie rolę jej ograniczono tylko do opiniowania, a właściwie do „tłumaczenia Monarsze prawdziwie dobrze zrozumianych kraju potrzeb”. W razie konieczności, Rada przesyłała dany projekt ze swymi uwagami do komisji rządowej, która go przygotowała, w celu wprowadzenia doń ewentualnych zmian lub uzupełnień. Ostateczną redakcję nadawał projektom obecnie Departament do Spraw Królestwa Polskiego w rosyjskiej Radzie Państwa, który uzgadniał je z ustawodawstwem rosyjskim oraz „ostatecznie przeglądał i potwierdzał”. To samo dotyczyło budżetu Królestwa Polskiego, który przed zatwierdzeniem cesarskim uzgadniany był w Departamencie z budżetem Cesarstwa.
Tak więc w procesie ustawodawczym Królestwa Polskiego po powstaniu listopadowym nastąpiła ta zasadnicza zmiana w stosunku do okresu poprzedniego, że eliminowano w nim organ przedstawicielski polski – Sejm, a wprowadzono organ administracyjny rosyjski – Departament do Spraw Królestwa Polskiego w Radzie Państwa, który miał oczywiście przeciwstawne do Sejmu polskiego zadania (nie dobro autonomicznego Królestwa Polskiego i jego obywateli, lecz dobro Cesarstwa Rosyjskiego). Ten sam porządek, jaki przepisany został Radzie Stanu do rozpatrywania projektów praw, obowiązywał ją również i przy rozpatrywaniu corocznego, ogólnego budżetu Królestwa Polskiego, który przygotowywany był przez Komisję Rządową Przychodów i Skarbu wraz z innymi komisjami rządowymi i układany po uprzedniej dyskusji przez Radę Administracyjną.
Funkcje kontrolne II Rady Stanu w dziedzinie zarządu cywilnego Królestwa Polskiego sprowadzały się, podobnie jak w okresie poprzednim, do rozpatrywania corocznych sprawozdań z działalności różnych „wydziałów” rządu oraz kontrolera generalnego z rewizji rachunków wszystkich gałęzi administracji, które były składane Radzie Administracyjnej. Na ich podstawie „Komisja Tymczasowa” powoływana co roku przez namiestnika z grona Rady Stanu, opracowywała „rys ogólny” działalności rządu, który wraz ze swymi uwagami przedstawiała do zatwierdzenia Ogólnemu Zgromadzeniu Rady. Po zatwierdzeniu namiestnik przesyłał je, za pośrednictwem ministra sekretarza, cesarzowi.
W sporach jurysdykcyjnych między władzami administracyjnymi a sądowymi, ostateczna decyzja należała do Rady Stanu. Dotyczyły one zakresu atrybucji tych władz w konkretnych, załatwianych przez nie lub sądzonych sprawach, z reguły natury ekonomicznej. Tryb postępowania był następujący: gdy sąd uważał, że jego atrybucje zostały naruszone przez jakiś urząd administracyjny, powinien o tym dany urząd ostrzec. To samo dotyczyło urzędu administracyjnego, jeśli w atrybucje jego wchodził sąd. Ostrzeżeń takich mogli udzielać prezesi sądów i prezesi komisji wojewódzkich. Jeśli spór nie został załatwiony bezpośrednio między stronami ciągu 8 dni, władza odwołująca się miała prawo skierować sprawę do właściwej komisji rządowej, która wnosiła takową wraz ze swym wnioskiem i „dowodami” do Rady Stanu. Tu rozpatrywała je najpierw Komisja Instrukcyjna, która w razie potrzeby miała prawo żądać od stron dodatkowych objaśnień. Po rozpatrzeniu i zaopiniowaniu sporu Komisja Instrukcyjna kierowała go za pośrednictwem sekretarza stanu na posiedzenie Rady Stanu, w którym uczestniczył również referendarz opracowujący daną sprawę. Orzeczenia Rady były ostateczne. Rada obowiązana była podawać w nich przyczyny, dla których uchylała bądź wyrok sądowy, bądź zarządzenie władzy administracyjnej. Orzeczenie takowe musiały być zatwierdzone przez namiestnika, przez niego podpisane i kontrasygnowane przez sekretarza stanu. Miały następującą arengę: „W imieniu Najjaśniejszego Mikołaja I Cesarza Wszech Rosji Króla Polskiego etc. etc. etc. Rada Stanu [...]„. W sprawach sądzenia urzędników, Radzie Stanu przysługiwało prawo stanowienia o oddawaniu pod sąd tych urzędników administracyjnych mianowanych przez cesarza lub namiestnika, którzy „nie należeli do rzędu najwyższych” i nie byli oskarżeni o przestępstwa stanu, lecz o wykroczeniu w urzędzie. Postanowienie cesarskie z 12/24 XII 1832 r. za wykroczenia takie uznawało: 1) sprzeciwianie się urzędnika prawom i „urządzeniom” lub namawianie innych do tegoż; 2) „przeszkadzanie” innym urzędnikom w spełnianiu ich obowiązków; 3) przekupstwo i kierowanie się własnym interesem w służbie urzędniczej; 4) przywłaszczanie grosza publicznego; 5) użycie na własną korzyść, ukrycie albo zabranie funduszów publicznych lub dokumentów mu powierzonych; 6) gwałt, zdzierstwo i „jakikolwiek bądź ucisk”; 7) fałszowanie powierzonych mu akt; 8) nadużycie władzy przez naruszenie własności prywatnej, nieprawne uwięzienie kogoś, „zatrzymanie jakiejś rzeczy”, niedopuszczenie do wniesienia przez pokrzywdzonego skargi i poszukiwania sprawiedliwości; 9) niedbalstwo lub „nieczynność”, narażająca na szwank służbę publiczną.
Sprawy o powyższe wykroczenia wnosili odpowiedni dyrektorzy główni komisji rządowych lub kontroler generalny do Rady Administracyjnej, która z własnymi wnioskami kierowała je do Rady Stanu. Tu „osądzała” je najpierw Komisja Instrukcyjna, która miała obowiązek przeprowadzania własnych badań. Oskarżonemu przysługiwało prawo do obrony w określonym terminie. Na podstawie zebranych materiałów śledczych i dowodowych Komisja opracowywała raport, który stanowił podstawę decyzji Rady Stanu o oddawaniu urzędnika pod sąd lub anulowaniu sprawy.
Omówione normatywy pierwiastkowe, organizacji i kompetencji II Rady Stanu Królestwa Polskiego, nie obejmowały całej, obszernej dziedziny spraw sporów administracyjnych, należących do kompetencji I Rady, sporów natury fiskalnej między obywatelami a władzami, z tytułu dzierżaw dóbr, dochodów konsumpcyjnych lub opłat skarbowych, kontraktów o dostawy na różne cele publiczne, sporów o „allewiacje” (ulgi w podatkach) lub nierówny rozkład podatków, o odszkodowania itp., które tym samym nie wchodziły początkowo do zakresu działań II Rady Stanu i jej Komisji Instrukcyjnej. Załatwienie przez Radę „spraw administracyjnych” należących do zakresu sądownictwa administracyjnego, objęte było także iuristricium (tj. prawem zawieszającym w czasie wojny postępowanie sądowe w określonych sprawach), ogłoszonym w czasie powstania listopadowego i przedłużonym przez Rząd Tymczasowy Królestwa Polskiego w postanowieniu z dnia 27 X/ 8 XI 1831 r. aż do czasu wydania nowych postanowień w tej mierze. W związku jednak z ich ciągłym napływaniem do kancelarii Rady Stanu oraz koniecznością załatwienia spraw zaległych Rada na posiedzeniu w dniu 17/29 V 1833 r. wyznaczyła specjalną Komisję do rozpatrzenia tej kwestii i stwierdzając brak podstaw prawnych do zajmowania się sprawami administracyjnymi postanowiła utrzymać je w zawieszeniu, aż do czasu wydania postanowienia ogólnie rozwiązującego problem sądownictwa administracyjnego. Tymczasem Rada Administracyjna postanowieniem z 13/25 IV 1834 r. polecała komisjom wojewódzkim rozpatrywanie i „stanowcze decydowanie wzajemnych pretensji i obrachunków” bieżących między dzierżawcami i administratorami dóbr rządowych i suprymowanych a skarbem; sprawy te dotychczas należały do kompetencji Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, co bardzo opóźniało ich bieg. Natomiast postanowienia Rady Administracyjnej z 1 VII 1834 r. oraz z 15 VIII 1835 r. powierzały Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu załatwianie „na drodze ekonomiczno- administracyjnej” spraw spornych, obrachunkowych między skarbem a dzierżawcami dóbr rządowych z epoki Księstwa Warszawskiego, które w okresie Królestwa Konstytucyjnego rozstrzygane były „ostatecznie” najpierw przez Delegację Administracyjną przy Radzie Stanu (w jej zastępstwie), a następnie przez samą Radę Stanu („instrukcje” dla Komisji Rządowej miały być przygotowywane przez komisje wojewódzkie). Od decyzji wydanej przez Komisję Rządową dzierżawcy wolno było odwoływać się w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące, za pośrednictwem tejże Komisji do Rady Stanu, jako instancji rozstrzygającej ostatecznie. Iuristricium w sprawach należących do sądownictwa administracyjnego zniesione zostało dopiero postanowieniem Rady Administracyjnej z 8/20 II 1835 r., wydanym na wniosek Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Art. 3 postanowienia głosił, że „sprawy wedle dawniejszych urządzeń z odwołania się od wyroków Komisji wojewódzkich do rozpoznania Rady Stanu należącego i teraz pod jej decyzję przedstawiane być powinny”.
Kolejne decyzje w sprawach kompetencji Rady Stanu dotyczących „sporów administracyjnych” i sądownictwa administracyjnego wydane zostały w r. 1836. Na posiedzeniu Rady Stanu w dniu 11/23 VII 1836 r. sekretarz stanu przedstawił odezwę prezesa Rady Państwa Cesarstwa Rosyjskiego hr. Nikołaja Nowosilcowa do namiestnika Królestwa Polskiego z 14 maja (st. st.) tego roku (przekazaną kancelarii Rady Stanu przez sekretarza stanu Rady Administracyjnej), w której podano do wiadomości, co następuje: Prezes Rady Państwa na skutek osobistego porozumienia się z namiestnikiem Królestwa Polskiego przedstawił cesarzowi uwagi ogólne w sprawie projektów do postanowień, dotyczących nowego porządku postępowania w przedmiotach sporów administracyjnych, łącząc je z przeprowadzoną wówczas przez specjalny Komitet, powołany przez cesarza, ogólną rewizją prawodawstwa Królestwa Polskiego oraz z zasadami przezeń przyjętymi, a dostosowanymi do „teraźniejszego położenia Królestwa względem Cesarstwa”. Cesarz uwzględniając tę okoliczność oraz „niedogodności wynikające ze wstrzymania dłuższego biegu sądownictwa administracyjnego w Królestwie Polskim”, zdecydował, ażeby „aż do urządzenia nowego” przywrócony został poprzednio stosowany porządek postępowania w tych sprawach oraz pozostawił „bliższemu uznaniu ks. namiestnika wydanie stosownych w tej mierze rozporządzeń”. Namiestnik prezydujący w Radzie Stanu na tymże posiedzeniu oświadczył, iż rozkazem najwyższym Rada Stanu zostaje tymczasowo upoważniona do rozstrzygania sporów administracyjnych „wedle urządzeń przed dniem 29 IX 1830 r. obowiązujących”. Sekretarzowi stanu wydał polecenie, aby przekazał Komisji Instrukcyjnej Rady Stanu złożone w kancelarii materiały wszystkich sporów administracyjnych zarówno zaległych, jak i bieżących. W związku z tymi nowymi atrybucjami Rady Stanu i Komisji Instrukcyjnej namiestnik powiększył skład tej ostatniej o trzech referendarzy stanu. W przygotowaniu sporów administracyjnych do ostatecznej decyzji Rady Stanu Komisja miała obowiązek przestrzegania przepisów dekretu cesarskiego z 30 III/11 IV 1817 r. i postanowienia Rady Administracyjnej z 26 XI 1822 r. Otrzymała też zlecenie, aby postępując „z całym pośpiechem w interesach obecnych, pierwszeństwo najdawniejszym z daty zostawiła”.
W ten sposób przywrócone zostały II Radzie Stanu kompetencje sądowe Rady poprzedniej w obszernej dziedzinie sporów administracyjnych, które rozstrzygać miała ostatecznie. Te „tymczasowe” atrybucje Rady przetrwały aż do jej likwidacji w r. 1841.
W r. 1836 kompetencje Rady Stanu rozszerzono także na sprawy heraldyczne. Określało je prawo o szlachectwie w Królestwie Polskim zatwierdzone przez cara 25 VI/7 VII 1836 r. Towarzyszący prawu dekret cesarski z tejże daty głosił, iż „szlacheckiemu dostojeństwu”, zdegradowanemu w r. 1807 przez zrównanie stanów do „prostego tytułu honorowego”, przywraca się niniejszymi aktami właściwe prawa. Opierają się one na zasadach „ugruntowanych w Cesarstwie”, którymi były: „imię nabyte przez znakomite zasługi w wojskowym i cywilnym zawodzie”. W ten sposób zapewniał monarcha – „otwiera się pole jednym do nabywania szlachectwa przez odznaczającą się teraźniejszą służbę, drugim do przywrócenia świetności imienia przodków, skoro po udowodnieniu, porządkiem przepisanym, pochodzenia, ona połączona będzie z rzeczywistą teraźniejszą służbą”. Zatem podstawą do przywracania dawnego, względnie nadawania nowego szlachectwa, miała być „rzeczywista służba teraźniejsza”, wojskowa lub cywilna. Dekret rozwiązywał utworzony w Warszawie w r. 1832 Tymczasowy Komitet do Rozpoznawania Szlachectwa, polecając, aby akta jego zostały przeniesione do ustanowionej „oddzielnie” przy Radzie Stanu Heroldii Królestwa Polskiego. Zgodnie z art. 66-68 prawa o szlachectwie ostateczna decyzja o przyznawaniu szlachectwa należała do Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu. Zgromadzenie wydawało je na podstawie „opinii” przedstawianych przez Heroldię. Tryb postępowania Rady w tym przedmiocie określały art. 59 i 60 prawa o szlachectwie oraz przepisy normujące organizację pracy Heroldii i jej kancelarii, opracowane przez specjalną komisję wyznaczona przez namiestnika z Rady Stanu i zatwierdzoną przez nią dnia 1 IX 1836 r. Mówiły one, że pozytywne opinie Heroldii „o udzielanie szlachectwa powinny być wraz z protokołami posiedzeń i aktami dowodowymi przesyłane do zatwierdzenia Rady. Wydawanie świadectw na przyznane przez Radę Stanu szlachectwo oraz inne formalności z tym związane należały już do Heroldii. Prawo o szlachectwie z r. 1836 ograniczało kompetencje Heroldii i Rady Stanu w tym przedmiocie tylko do rozpatrywania dowodów i przyznawania szlachectwa, zapowiadając (art. 56) wydanie oddzielnego postanowienia w sprawach tytułów honorowych. Ukaz cesarski oraz prawo o tych tytułach wydano dopiero 23 IX/5 X 1840 r. Projekt prawa opracowała specjalna komisja w Radzie Stanu oraz rozpatrzył i potwierdził Departament do Spraw Królestwa Polskiego w Radzie Państwa. Prawo stanowiło, iż tytuły honorowe: książąt, hrabiów, baronów i inne, dające „szlachcie wyższy stopień znamienitości”, mogą być nadawane i potwierdzane tylko przez władzę najwyższą, tj. cesarza (z dotychczasowych tytułów legitymacji nie wymagały tylko tytuły nadane przez Aleksandra I). Tytuły były dziedziczone i można je było utracić tylko wraz ze szlachectwem (zob. art. 47- 49 prawa o szlachectwie); kobiety traciły je przez zamążpójście. Podobnie jak przy weryfikacji i nadawaniu szlachectwa, dowody dotyczące praw używania tytułów honorowych mieszkańcy Królestwa mieli składać w Heroldii, która je sprawdzała i wydawała orzeczenia. Orzeczenia te, zarówno pozytywne, jak i negatywne Heroldia przesyłała Radzie Stanu do rozpatrzenia. Postanowienia Rady Stanu przyznające prawo używania tytułów honorowych wysyłane były, za pośrednictwem rosyjskiej Rady Państwa, do zatwierdzenia cesarskiego; natomiast postanowienia odmawiające przyznania tytułu honorowego miały znaczenie decyzji ostatecznych. W sprawach wątpliwych Rada Stanu mogła „upraszać o najwyższe postanowienie” zezwalające na używanie tytułu honorowego.
Najbardziej charakterystycznym rysem w zmianach organizacji II Rady Stanu Królestwa Polskiego w stosunku do okresu konstytucyjnego było całkowite wyodrębnienie formalne i kancelaryjne dwu części składowych b. Rady Stanu (sensu largo), a mianowicie Rady Administracyjnej i Ogólnego Zgromadzenia, a także Kancelarii Przybocznej Namiestnika. Nowa Rada Stanu stała się odpowiednikiem tylko Ogólnego Zgromadzenia. Natomiast Kancelaria Namiestnika, nazwana obecnie własną (Sobstwiennaja Kancelarija Namiestnika Jego Impieratorsko-Carskogo Wieliczestwa w Carstwie Polskom), która stanowiła przedtem Wydział Sekretariatu Generalnego Rady Stanu, została przez autokratyczny system paskiewiczowski, opierający się na przepisach stanu wojennego, wyniesiona ponad obie rady i odgrywała decydującą rolę w zarządzie kraju. Mówiąc o kompetencjach Kancelarii Własnej Namiestnika, jako instytucji, mamy oczywiście na myśli kompetencje zastępcy cesarza w Królestwie Polskim.
Obsada personalna i struktura wewnętrzna II Rady Stanu dostosowane zostały do zakresu jej kompetencji. Wedle art. 28 statutu organicznego oraz art. 1 i 2 postanowienia cesarskiego z 12/24 XII 1832 r. mieli w niej zasiadać pod prezydencją namiestnika lub w czasie jego nieobecności „jednego z członków szczególnie do pełnienia tych obowiązków – [przez cesarza] wyznaczonego”, następujące osoby: dyrektorzy główni, prezydujący w komisjach rządowych i kontroler generalny prezydujący w Najwyższej Izbie Obrachunkowej – jako członkowie Rady Stanu z urzędu oraz „urzędnicy zaszczyceni godnością radców stanu i inni wezwani przez – [cesarza] do stałego lub czasowego zasiadania”.
Przytoczone artykuły zostały rozwinięte i „wyjaśnione” w zatwierdzonych przez cesarza postanowieniach Komitetu do Spraw Królestwa Polskiego z dnia 22 IV, 29 XI 1832 r. oraz z 4 XI 1832 r. Nowelizowały one wyrok cesarski z 17/29 III 1816 r. ustanawiający tytuły radców stanu, wicereferendarzy stanu, radców stanu nadzwyczajnych i referendarzy stanu nadzwyczajnych. Tytuły powyższe, uprawniające przedtem do zasiadania, na wezwanie namiestnika, w Ogólnym Zgromadzeniu Rady Stanu (radcy stanu, radcy stanu nadzwyczajni, referendarze stanu nadzwyczajni – z prawem głosowania, a wicereferendarze, którzy prowadzili powierzone im referaty – bez prawa głosowania), w świetle wymienionych postanowień oraz dekretu cesarskiego o organizacji Rady Stanu Królestwa Polskiego z 24 XII 1832 r., znaczenie to straciły.
Co do radców stanu postanowienie z 22 IV 1832 r. głosiło: „Członków komisów rządowych nie nominować radcami stanu, lecz przy tym tytule utrzymani zostają ci członkowie, którzy już ten posiadają, jak również i ci, którym takowy przez szczególne JCMości zadowolenie nadany zostanie. Przez ten tytuł pomienieni radcy stanu nie nabywają prawa zasiadania w Radzie Stanu i używają go jako godność honorową”. Tytuł radcy stanu nie uprawniał więc obecnie do zasiadania w Radzie Stanu; potraktowano go tylko jako „godność honorową”.
Również referendarzy stanu pozbawiono dawnych praw. Zatwierdzone przez cesarza postanowienie Komitetu do Spraw Królestwa Polskiego z 29 XI 1832 r. oraz art. 11 i 42 postanowienia cesarskiego o organizacji Rady Stanu ograniczyły obowiązki referendarzy tylko do funkcji referentów, mających za zadanie przygotowanie i prowadzenie spraw w Komisji Instrukcyjnej oraz w komisjach czasowych Rady Stanu, bez prawa uczestnictwa na jej posiedzeniach; powoływanie referendarzy do tych obowiązków miało zależeć „od najwyższego uznania”. Liczba referendarzy zatrudnionych w tych komisjach miała być określona etatem Rady Stanu, „w zastosowaniu się do składu Kancelarii Rady Stanu Imperium”. Natomiast tytuły radcy stanu nadzwyczajnego oraz referendarza stanu nadzwyczajnego, nadane już „dość znacznej” liczbie osób, postanowienie Komitetu do Spraw Królestwa Polskiego z 4 XI 1833 r., zatwierdzone przez cesarza 14 listopada tego roku, pozostawiało tylko jako tytuły honorowe, bez praw do tych tytułów dawniej przywiązanych, a zatem bez praw do zasiadania w Radzie Stanu. W przyszłości miano je nadawać za zasługi dla rządu („w wydarzeniach, w których rząd miejscowy Królestwa znajdzie potrzebę wynagrodzenia kogo godnością”).
W Radzie Stanu zasiadali zatem: a) z urzędu – trzej dyrektorzy główni, prezydujący w istniejących wówczas trzech komisjach rządowych, a mianowicie: w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, Komisji Rządowej Sprawiedliwości i Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz kontroler generalny prezydujący w Najwyższej Izbie Obrachunkowej. W razie „słabości lub nader ważnych zatrudnień” art. 6 postanowienia cesarskiego o organizacji Rady Stanu z 12/24 XII 1832 r. pozwalał dyrektorom głównym delegować na posiedzenia Rady Stanu jednego z członków Komisji Rządowej, w której prezydują, „w celu udzielenia potrzebnych objaśnień w przedmiotach ich wydziałów tyczących”; b) osoby powoływane przez cesarza, w tym stale: gubernator wojenny warszawski i prezes dyrekcji głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, kilku radców stanu (liczba niestała) oraz kilka osobistości utytułowanych cywilnych i wojskowych. Razem ok. 15 członków, którzy przy obejmowaniu swych funkcji mieli obowiązek złożyć przysięgę specjalnie dla nich zredagowaną. Ponadto postanowienie cesarskie z dnia 2/14 IV 1833 r. udzielało prawa uczestniczenia na posiedzeniach Rady Stanu Królestwa Polskiego również członkom Rady Stanu (vel Państwa) Cesarstwa. Artykuł 1 tego postanowienia brzmiał: „Członkowie Rady Stanu Cesarstwa Rosyjskiego, ilekroć który z nich w Warszawie znajdować się będzie, mają prawo zasiadania na posiedzeniach Rady Stanu Królestwa i pierwszeństwo przed wszystkimi innymi członkami mieć będą”.
Ostatecznie ukształtowany skład personalny II Rady Stanu był następujący: prezydującym został namiestnik Królestwa Polskiego gen. feldmarszałek, książę warszawski, hr. Iwan Paskiewicz Erywański; w czasie nieobecności zastępował go jeden z członków Rady Stanu, wyznaczony do tych funkcji przez cesarza na każde półrocze. Jako pierwszy powołany został na zastępstwo prezydującego, postanowieniem cesarskim z 20 IV/2 V 1832 r., „po dzień 1 lipca 1832 r.”, „członek Rady Stanu i Rady Administracyjnej” gen. lejtnant Józef Rautenstrauch. Zwraca uwagę, fakt, że nominacja ta została wydana na blisko rok przed ukonstytuowaniem się Rady Stanu i z górą pół roku przed wydaniem postanowienia cesarskiego o organizacji tej instytucji; pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 11 III/29 IV 1833 r. Kolejnym zastępcą prezydującego (a faktycznie pierwszym) powołanym do tych funkcji postanowieniem cesarskim z dnia 2/24 IV 1833 r. był gubernator wojenny warszawski, członek Rady Stanu i Rady Administracyjnej, gen. lejtnant Nikita Pankratjew, którego kadencję cesarz przedłużał co pół roku aż do połowy 1836 r., tj. do otrzymania przez niego urlopu na leczenie za granicą. Od połowy r. 1836 do końca r. 1837 do funkcji tej cesarz wyznaczał co pół roku dyrektora głównego, prezydującego w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego gen. lejtnanta Jewgenija Gołowina, który w r. 1837 pełnił również funkcje wojennego gubernatora Warszawskiego, a po oddelegowaniu go na dowódcę oddzielnego korpusu kaukaskiego, od lutego 1838 r. do r. 1841, tj. do końca istnienia Rady Stanu- dyrektora głównego prezydującego w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, radcę tajnego Romana Fuhrmana.
Stałymi członkami Rady Stanu z urzędu byli: dyrektor główny prezydujący w Komisji Rządowej Sprawiedliwości, gen. lejtnant Ksawery Kossecki (od 1833 do 1841 r.); dyrektor główny prezydujący w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, radca tajny Roman Fuhrman (od 1833 do 1841 r.); kolejni dyrektorzy główni prezydujący w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, a mianowicie: gen. mjr świty j.c.m. Aleksander hr. Strogonow (Strogonoff) do lutego 1843 r., po nim gen. lejtnant Jewgenij Gołowin do grudnia 1837 r., następnie wojenny gubernator warszawski, gen. adiutant Siergiej Szipow do sierpnia 1840 r. i od września tego roku do końca istnienia Rady wojenny gubernator warszawski, gen. lejtnant Aleksander Pisarjew; wreszcie kontroler generalny, prezes Izby Głównej Obrachunkowej, radca stanu Ignacy Zieliński.
Oddzielnymi postanowieniami cesarskimi zostały powołane „do ciągłego zasiadania w Radzie Stanu następujące osoby: postanowieniem z 20 IV/2 V 1832 r. – członek Rady Administracyjnej, gen. Józef Rautenstrauch, postanowieniem z 2/14 IV 1833 r. – b. senator wojewoda i b. minister prezydujący w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Stanisław hr. Grabowski, b. senator wojewoda Feliks Czarnecki; wielki mistrz dworu cesarskiego, senator Maksymilian ks. Jabłonowski; b. senator kasztelan Aleksander hr. Walewski; tajny radca Walenty ks. Radziwiłł; radca stanu nadzwyczajny, członek Komisji Rządowej Sprawiedliwości Antoni Wyczechowski; radca stanu, dyrektor generalny policji i poczt Antoni hr. Sumiński (uwolniony na własne żądanie postanowieniem cesarskim z 10/22 XII 1840 r.); prezes dyrekcji głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, radca stanu Józef Morawski; b. poseł Jan hr. Jezierski (uwolniony na własne żądanie postanowieniem cesarskim z 7/19 II 1838 r.) oraz prezes Konsystorza Generalnego Wyznań Ewangelickich Ernest Faltz, przeznaczony w myśl art. 42 organizacji Rady Stanu do prezydowania w Komisji Instrukcyjnej. Postanowienie cesarskie z 3/15 VII 1833 r. przeznaczało dwóch członków Rady Stanu spośród wymienionych wyżej, a mianowicie radców stanu Antoniego Wyczechowskiego i Józefa Morawskiego tylko do uczestniczenia w obradach Rady dotyczących komisji rządowych Sprawiedliwości oraz Przychodów i Skarbu. Decyzję tę uzasadniono potrzebą pozostawienia ich również na stanowiskach dotychczas zajmowanych, które mieli opuścić w związku z powołaniem ich „do ciągłego zasiadania” w Radzie Stanu. W okresie późniejszym cesarz mianował jeszcze na członków Rady Stanu „do stałego zasiadania” następujące osoby: postanowieniem z 24 VII/5 VIII 1833 r. – radcę stanu nadzwyczajnego Józefa Kalasantego Szaniawskiego; postanowieniem z 7/19 VIII 1833 r. – gen. lejtnanta Karola Włodka; postanowieniem z 25 IX/7 X 1833 r. – generała jazdy Adama hr. Ożarowskiego; postanowieniem z 20 III/1 IV 1834 r. – prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego, rzeczywistego radcę stanu Franciszka hr. Potockiego i „należącego do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Cesarstwa” radcę stanu Stanisława hr. Korwina Kossakowskiego; postanowieniem z 17/29 XII 1834 r. – dyrektora Wydziału Administracji Ogólnej w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, radcę stanu nadzwyczajnego Karola Woydę; postanowieniem z 30 VI/12 VII 1836 r. – b. prezesa Komisji Umorzenia Długu Krajowego, gen. lejtnanta Zygmunta Kurnatowskiego; postanowieniem z 28 IX/10 X 1836 r. – prezesa Komisji Województwa Lubelskiego, radcę stanu nadzwyczajnego Antoniego Rostworowskiego; postanowieniem z 26 VII/7 VIII 1837 r. – dyrektora Wydziału Przemysłu i Handlu w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, radcę stanu nadzwyczajnego Mateusza Lubowidzkiego; postanowieniem z 10/22 I 1838 r. – b. dyrektora generalnego w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, b. senatora kasztelana, radcę stanu Tomasza Grabowskiego; postanowieniem z 6/18 XI 1839 r. – dowódcę 2 Brygady, 1 Dywizji Lekkiej gen. majora z orszaku j.c.m. Aleksego hr. Tołstoja i gen. majora Nikołaja Okuniewa; postanowieniem z 26 III/7 IV 1840 r. – gubernatora wojennego warszawskiego, członka Rady Administracyjnej, gen. lejtnanta Aleksandra Pisarjewa, który od września tego roku zasiadał także z urzędu, jako dyrektor główny Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych; postanowieniem z 20 VIII/1 IX 1840 r.- prezesa Sądu Apelacyjnego, radcę stanu Onufrego Wyczechowskiego.
Starszeństwo członków w Radzie Stanu zależało od daty ich nominacji. Na stanowisko p. o. sekretarza stanu mianowany został postanowieniem cesarskim z 2/14 IV 1833 r. b. referendarz stanu nadzwyczajnego i b. dyrektor kancelarii Rady Administracyjnej Karol Brodowski, który 15/27 XI 1835 r. otrzymał nominację cesarską na sekretarza stanu; powierzono mu kierownictwo kancelarii Rady Stanu; do pomocy otrzymał podsekretarza stanu, w osobie radcy kolegialnego Iwana Nikołaja Pawliszczewa, który miał prawo zastępować go w czasie „choroby lub nieobecności”. W skład Rady Stanu wchodzili zatem przedstawiciele różnych gałęzi administracji cywilnej kraju oraz wielu generałów, którzy – jak widzieliśmy – w większości byli także kierownikami dykasterii cywilnych, a także wojenny gubernator warszawski, powoływany często na zastępstwo prezydującego. W ten sposób Rada Stanu okresu paskiewiczowskiego została „zmilitaryzowana” i poddana penetracji władzy polityczno-policyjnej. W przeciągu 8 lat istnienia II Rady Stanu na 32 jej członków, łącznie z prezydującym, jacy w tych latach zostali mianowani, było 19 cywilów, a 13 generałów, z tym że członkowie cywilni zmieniani byli częściej niż wojskowi. Wymienieni członkowie mieli obowiązek uczestniczenia w Ogólnym Zebraniu Rady Stanu, które pod prezydencją namiestnika podejmowało decyzje należące do kompetencji Rady Stanu.
W celu przygotowywania „referatów” dla Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu i komisji z niej wyłanianych do różnych spraw, cesarz zgodnie z art. 7- 25 oraz 42- 46 postanowienia swego z 12/ 24 XII 1832 r. o organizacji Rady Stanu Królestwa Polskiego, mianował 9 referendarzy stanu. Sześciu z nich przypisanych zostało do trzech „wydziałów” Rady, odpowiadających trzem ówczesnym komisjom rządowym, a mianowicie: do Wydziału Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, do Wydziału Sprawiedliwości oraz do Wydziału Przychodów i Skarbu, do każdego po dwóch. Jednym z referendarzy przydzielonych do Wydziału Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego został Stanisław Deszert, dotychczasowy referendarz stanu nadzwyczajnego, b. zastępca sekretarza generalnego w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, autor znanego planu registratury tej komisji, który postanowieniem cesarskim z 16/28 X 1833 r. mianowany został dyrektorem kancelarii Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego. Do spraw dotyczących Najwyższej Izby Obrachunkowej miał być powołany, wedle art. 11 wymienionego postanowienia cesarskiego, również referendarz stanu, którym „z prawa” powinien zostać radca tejże Izby, naczelnik Wydziału Buchalterii.
Trzech referendarzy stanu zostało przydzielonych do stale urzędującej przy Radzie Stanu Komisji Instrukcyjnej. Przewodniczącym Komisji był członek Rady Stanu Ernest Faltz, którego zastępował w tej funkcji również członek Rady Karol Woyda. Komisja zatrudniała swego sekretarza. Po rozszerzeniu w r. 1836 kompetencji Rady Stanu na dziedzinę sporów administracyjnych i sądownictwa administracyjnego skład Komisji Instrukcyjnej powiększono o 3 nowych referendarzy stanu.
Zadaniem Komisji Instrukcyjnej było przygotowanie dla Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu „referatów” i projektów decyzji we wszystkich sprawach spornych, podlegających Radzie, a mianowicie dotyczących: sporów jurysdykcyjnych, administracyjnych i sądownictwa administracyjnego (od r. 1836), sporów allewiacyjnych i sporów wynikających z nierównego rozkładu podatków oraz w sprawach oddawania pod sąd urzędników administracyjnych za wykroczenia w urzędowaniu. Sprawy kierowane do Komisji Instrukcyjnej opracowywane były przez odpowiednich referendarzy i rozpatrywane na jej posiedzeniach, z których sekretarz sporządzał dokładny protokół. Wnioski swoje i projekty decyzji Komisja przedstawiała Ogólnemu Zgromadzeniu Rady Stanu za pośrednictwem sekretarza stanu. W prowadzonej korespondencji korzystała z Kancelarii Rady Stanu, w której miała własny dziennik podawczy.
Rada Stanu urzędowała w Pałacu Namiestnikowskim.
Tryb urzędowania Rady był następujący: sprawy wpływające do kancelarii Rady Stanu, zależnie od ich treści i charakteru, rozpatrywane były wprost na Ogólnym Zgromadzeniu Rady, bądź po uprzednim ich „rozwiązaniu” przez odpowiednią komisję. I tak wszystkie sprawy sporne i sądowe kierowane były, jak powiedziano wyżej, do Komisji Instrukcyjnej. Natomiast projekty „praw, urządzeń i postanowień”, a także budżet państwowy przysyłane przez Radę Administracyjną do opinii Rady Stanu, kierowane były, wedle „uznania Rady”, do komisji tymczasowych, powoływanych ad hoc („za każdym szczególnym razem”) z grona członków Rady Stanu. Komisje takie, wedle art. 9 i 10 postanowienia cesarskiego z 12/24 XII 1832 r., miały składać się najmniej z trzech członków i obradować pod prezydencją „najstarszego” z nich (w stosunku do daty nominacji). Nie mogli być do nich powoływani tylko członkowie – dyrektorzy główni komisji rządowych oraz kontroler generalny. „Referaty” dla tych komisji przygotowywali referendarze stanu, mianowani do odpowiednich „wydziałów”, o czym była mowa wyżej. Jeżeli komisja została wyznaczona do spraw nie należących do żadnego z wymienionych wydziałów (odpowiadających komisjom rządowym) ani do Najwyższej Izby Obrachunkowej, wówczas prezydujący, na wniosek sekretarza stanu, wyznaczał do tych spraw jednego z referendarzy „wydziałowych”. Komisjom przysługiwało prawo „żądania” od dyrektorów głównych komisji rządowych potrzebnych objaśnień, a nawet, w razie odmienności wniosku dyrektora i stanowiska komisji, wzywania ich na swe posiedzenia. Dyrektor główny, w razie „słabości lub nader ważnych zatrudnień”, mógł delegować na posiedzenie członka komisji rządowej. Komisje powoływane w Radzie Stanu obowiązane były prowadzić protokoły swych posiedzeń. Należało w nich dokładnie notować: treść sprawy rozpatrywanej, uwagi na jej temat poczynione, „dowody”, na których podstawie komisja oparła swój wniosek oraz sam wniosek, przyjmowany większością głosów. Protokół podpisywali wszyscy członkowie komisji czasowej; opinia tych z nich, którzy nie zgadzali się z wnioskiem, była bądź odnotowywana w protokole, bądź dołączona w formie oddzielnego pisma do protokołu. Protokoły podpisane przez członków przesyłano wraz z allegatami, tj. aktami sprawy i projektem decyzji, do sekretarza stanu, który wnosił je na Ogólne Zgromadzenie Rady Stanu. Posiedzenia Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu odbywały się z reguły, zgodnie z art. 5 postanowienia cesarskiego z 12/24 XII 1832 r., raz w tygodniu w dniach wyznaczonych przez prezydującego, który w miarę potrzeby miał prawo zwoływać również posiedzenia nadzwyczajne. Obowiązujące quorum wynosiło najmniej 7 członków, nie licząc prezydującego. Przed posiedzeniem Ogólnego Zgromadzenia sekretarz stanu był obowiązany zawiadomić właściwych dyrektorów głównych i kontrolera generalnego o przedmiocie obrad, dotyczącym ich resortów oraz o ewentualnym odmiennym niż „przedstawienie pierwiastkowe” stanowisku komisji czasowych.
Wszystkie sprawy, zarówno te, które rozpatrywane były uprzednio przez komisje czasowe, jak i te, które należały do wyłącznych atrybucji Ogólnego Zgromadzenia, wnosił na posiedzenia sekretarz stanu. Glos pierwszy w dyskusji przysługiwał temu dyrektorowi głównemu lub kontrolerowi generalnemu, którego resortu sprawa dotyczyła. „Opinie” swoje względnie decyzje Zgromadzenie wydawało większością głosów. Były one zapisywane w protokołach posiedzeń. Członkowie nie zgadzający się z takowymi mieli prawo stanowisko swoje przedstawić sekretarzowi stanu w oddzielnym piśmie; odczytywano je i ewentualnie dyskutowano na posiedzeniu następnym przed zatwierdzeniem protokołu z posiedzenia poprzedniego, o czym czyniona była odpowiednia adnotacja także w protokole. W przypadku nieuwzględnienia przez Ogólne Zgromadzenie votum separatum członka cesarz mógł „rozkazać” „ponowny rozbiór interesu”. Jeżeli przedmiotem obrad był „projekt prawa, urządzenia lub organizacji” i Rada Stanu poczyniła w nim jakieś zmiany, wówczas zwracano go wraz z wypisem z protokołu Zgromadzenia Ogólnego właściwemu dyrektorowi głównemu lub kontrolerowi generalnemu w celu wprowadzenia doń stosownych zmian. Projekt „sprostowany” wracał do Rady Stanu, która po „należytym przejrzeniu punktów zmianie uległych” wysyłała, podobnie jak i projekty przyjęte bez poprawek, wraz ze swoją opinią namiestnikowi w celu przedstawienia go za pośrednictwem Departamentu do Spraw Królestwa Polskiego do ostatecznej decyzji cesarza.
Protokoły posiedzeń sporządzano w dwóch językach: polskim i rosyjskim. Jeden z egzemplarzy w języku rosyjskim namiestnik przesyłał co tydzień ministrowi sekretarzowi stanu, dla cesarza.
Kancelaria Rady Stanu, obecnie oddzielona od Kancelarii Rady Administracyjnej i Kancelarii Namiestnika, kierowana była przez sekretarza stanu, któremu pomagał w tej funkcji podsekretarz stanu. Zatrudniała kilkunastu pracowników, mianowanych przez namiestnika na wniosek sekretarza stanu. Ich liczba ustalana była co roku w etacie Rady Stanu. W etatach tych oraz w kalendarzykach politycznych Królestwa Polskiego najczęściej wymieniani są wedle hierarchii: sekretarz protokołów polskich Rady Stanu, sekretarz Komisji Instrukcyjnej, sekretarz redaktor protokołów rosyjskich, sekretarz archiwista i kasjer w jednej osobie, którym był Wincenty Dąbrowski, tłumacz języka francuskiego, pomocnik sekretarza archiwisty, pomocnik sekretarza Komisji Instrukcyjnej, pięciu lub więcej podsekretarzy kancelarii (nazywanych także kancelistami), dwóch woźnych oraz stróż. Personelem niższym kancelarii (od klasy VI w dół) kierował bezpośrednio sekretarz archiwista, który przydzielał temu personelowi prace. Pierwszy z porządku etatowego podsekretarz kancelarii pełnił jednocześnie obowiązki dziennikarza (tj. prowadził dziennik podawczy) oraz ekspedytora korespondencji.
W kancelarii Rady Stanu oprócz działu zasadniczego – spraw załatwianych przez Radę – istniały dwa „oddziały” prowadzące korespondencję zainstalowanych przy niej: Komisji Instrukcyjnej oraz Komisji Emerytalnej. Sprawy heraldyczne o przyznanie szlachectwa i innych tytułów honorowych, o których decydowała Rada, należały do działu zasadniczego kancelarii. Kasa i rachunki Heroldii, wg art. 5 instrukcji wydanej przez Radę Stanu dla tej instytucji, przydzielone zostały również do kancelarii Rady stanu, gdzie miały być prowadzone „łącznie z funduszami tejże Rady”. Porządek służby w kancelarii Rady Stanu określała instrukcja, wydana przez sekretarza stanu 30 X/11 XI 1836 r. Oto jej tekst (AGAD, II Rada Stanu KP, nr 24, s. 6-10):
(Dalej następują podpisy urzędników kancelarii Rady Stanu)
(patrz: Inwentarz do zespołu – także wydany drukiem w Pracowni Naukowej AGAD)
Na podstawie dekretu cesarskiego z 25 VI/7 VII 1836 r. oraz art. 51-55 prawa o szlachectwie z tejże daty, została utworzona „oddzielnie” przy Radzie Stanu Heroldia Królestwa Polskiego. W związku z tym dekret rozwiązywał utworzony w Warszawie w r. 1832 Tymczasowy Komitet do Rozpoznawania Szlachectwa polecając, aby akta jego zostały przeniesione do Heroldii. Zadaniem tej ostatniej instytucji było rozpatrywanie i opiniowanie dowodów szlachectwa, składanych przez osoby starające się o zatwierdzenie lub przyznanie tytułu szlacheckiego.
Opinie, stwierdzające brak podstaw do przyznania takiego tytułu, miały znaczenie orzeczeń odmownych i ostatecznych (art. 57 i 58 prawa o szlachectwie), natomiast opinie pozytywne musiały być przedstawiane, jak mówiliśmy wyżej, do zatwierdzenia Rady Stanu (art. 59 tegoż prawa). Wedle prawa o szlachectwie Heroldia miała się składać z jednego Wydziału Stałego i kilku tymczasowych, tworzonych odpowiednio do potrzeb. Do każdego wydziału powinien wchodzić: prezydujący i trzech członków, mianowanych przez namiestnika. Prezydującym mógł być tylko członek Rady Stanu hr. Aleksander Colonna Walewski, dotychczasowy prezydujący w Tymczasowym Komitecie do Rozpoznawania Dowodów Szlachectwa. Heroldia miała własną kancelarię, a właściwie kancelarie odpowiadające strukturze urzędu. W wydziale Stałym kierował nią dyrektor, którym został referendarz stanu Jan Chyliczkowski, a w wydziałach tymczasowych inni referendarze z Rady Stanu. Byli oni jednocześnie członkami i referentami tychże wydziałów. Liczba urzędników kancelarii określana była co roku w etacie zatwierdzanym przez namiestnika. Organizację Kancelarii Heroldii oraz zakres czynności i odpowiedzialności poszczególnych jej komórek i pracowników normowała instrukcja opracowana przez specjalną komisję wyłonioną przez namiestnika, na podstawie art. 54 prawa o szlachectwie, z grona Rady Stanu i zatwierdzona przez Radę 1 września 1836 r. Opierała się ona na wskazanym komisji „wzorze urządzeń, obowiązujących w Cesarstwie”, który komisja dostosowała do prawa o szlachectwie, wydanego dla Królestwa Polskiego. Ponieważ prawo o szlachectwie nakładało na Wydział Stały podstawowe obowiązki Heroldii, instrukcja określała stałe zasady urzędowania tylko dla tego Wydziału, natomiast dla wydziałów tymczasowych wprowadzała przepisy przejściowe.
Wydział Stały dzielił się na 3 sekcje, z których każda kierowana była przez jednego z ich członków, wyznaczonych przez prezesa Heroldii. Miały one określony zakres czynności, obejmujących wszystkie sprawy związane z atrybucjami Heroldii.
Wydziały tymczasowe załatwiały tylko sprawy związane z „uznaniem dowodów szlachectwa dziedzicznego, nabytego przed ogłoszeniem prawa o szlachectwie”, przydzielane im przez prezesa Wydziału Stałego.
Kancelaria Wydziału Stałego miała zatrudnić: asesora heraldycznego, rysownika „kierującego częścią techniczną”, kontrolera prowadzącego księgi szlachectwa, sekretarza „protokolistę”, 3 sekretarzy sekcyjnych, archiwistę, dziennikarza i ekspedytora zarazem, 2 pomocników rysownika, 2 kaligrafów, 6 podsekretarzy, 2 woźnych, posługacza. Skład ten mógł być, odpowiednio do potrzeb, zmieniany przez namiestnika.
Kancelarie wydziałów tymczasowych powinny składać się tylko z sekretarza „protokolisty” i sekretarza wydziałowego.
Posiedzenia ogólne Heroldii miały się odbywać co najmniej trzy razy w tygodniu. O stosunku służbowym Heroldii do Rady Stanu była mowa wyżej. Świadectwa na przyznane przez Radę szlachectwo wydawał Wydział Stały Heroldii, który przesyłał je stronom zainteresowanym za pośrednictwem deputacji szlacheckich, utworzonych przy komisjach wojewódzkich. W wydziale wpisywano je do właściwych ksiąg szlachectwa, których rzeczona instrukcja Rady Stanu wprowadzała do Heroldii trzy rodzaje: 1) księgi szlachty dziedzicznej, która nabywała szlachectwo po ogłoszeniu prawa; 2) księgi szlachty, która nabyła szlachectwo przed ogłoszeniem prawa i 3) księgi szlachectwa osobistego. Zgodnie z art. 86 tejże instrukcji Heroldia składała namiestnikowi co kwartał raporty ze swych czynności. Były one przesyłane przez prezesa na ręce sekretarza stanu i pozostawały w registraturze Rady Stanu. Układ cesarski oraz prawo o tytułach honorowych z 23 IX/5 X 1840 r. nakładały na Heroldię obowiązki w tej dziedzinie: w związku z czym ukaz nakazywał przekazanie Heroldii wszystkich akt byłego Senatu Królestwa Polskiego, dotyczących przyznawania tych tytułów w okresie konstytucyjnym i wcześniej. Ponieważ prawo przyznawania tytułów honorowych przysługiwało obecnie tylko cesarzowi, zadania Heroldii ograniczono tu głównie do funkcji kontrolnych i roli ogniwa pośredniczącego. Wedle prawa o tytułach mieszkańcy Królestwa Polskiego, starający się o prawo do używania tytułów: książąt, hrabiów, baronów i innych obowiązani byli, zależnie od ostatniego miejsca zamieszkania, składać odpowiednie dowody w Heroldii Cesarstwa Rosyjskiego lub Królestwa Polskiego. Heroldii Królestwa wolno było „potwierdzać” prawo używania tytułów honorowych tylko tym osobom lub rodzinom z Królestwa, których przodkom (tego samego nazwiska i herbu) zostały one przyznane w Cesarstwie. Orzeczenia te, niezależnie od tego, czy były one negatywne, czy pozytywne Heroldia miała obowiązek przekazywać wraz z dowodami Radzie Stanu, która postępowała w tych sprawach według kompetencji (zob. wyżej). „Dyplomata” na tytuły przyznane lub zatwierdzone przez cesarza przesyłane były do Heroldii, która po wpisaniu takowych do ksiąg genealogicznych, wręczała je osobom zainteresowanym. O tytułach tych Heroldia Królestwa obowiązana była zawiadomić Heroldię Cesarstwa, która ze swej strony miała informować Heroldię Królestwa o osobach, którym tytuły honorowe zostały przyznane w Rosji.
(patrz: Inwentarz do zespołu – w Pracowni Naukowej AGAD)
Podobnie jak w okresie konstytucyjnym, przy II Radzie Stanu funkcjonowała także Komisja Emerytalna. Jej obecny skład ustalało postanowienie cesarskie z 12/24 II 1834 r. Wchodzili do niej: czterej członkowie Rady Stanu, z których trzech reprezentowało trzy komisje rządowe: Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, Sprawiedliwości oraz Przychodów i Skarbu, a także referendarz stanu. Jeden z członków – dyrektor główny Komisji Rządowej Sprawiedliwości – był jej prezesem. Quorum obradujące musiało wynosić minimum trzech członków. Komisja działała według nowych zasad przyznawania pensji emerytalnych, zawartych w postanowieniu cesarskim z 4/ 16 III 1835 r. Miała zbierać się w zależności od potrzeb; opinie swoje co do praw petentów do pensji emerytalnej przedstawiała co kwartał, za pośrednictwem Rady Administracyjnej, cesarzowi, który decydował o ich przyznaniu. Ponieważ nowe prawo emerytalne nie wkładało na Radę Stanu obowiązku udzielania pomocy Komisji Emerytalnej, Rada Administracyjna zarządziła ustanowienie dla niej oddzielnej kancelarii; jednakże na wniosek prezesa Komisji zmieniła decyzję i postanowieniem z 9/21 X 1836 r. włączyła tę kancelarię, składającą się ze sekretarza, adiunkta i podsekretarza (kancelisty) do kancelarii Rady Stanu, tworząc w niej specjalny oddział pod głównym zwierzchnictwem sekretarza stanu. Sekretarzem został sekretarz Komisji Instrukcyjnej. Urzędnicy tego oddziału podlegali przepisom ogólnym kancelarii Rady Stanu. Posiedzenia Komisji Emerytalnej odbywały się w Pałacu Namiestnikowskim.
Postępujący proces rusyfikacji kraju położył kres działalności tego zbędnego już reliktu autonomii Królestwa Polskiego, jakim była II Rada Stanu. Została ona zlikwidowana ukazem cesarskim z 6/18 IX 1841 r. Decyzję tę car tak uzasadniał: „Uznawszy stosownym ustanowić w naszej Radzie Państwa osobny Departament do Spraw Królestwa Polskiego, w którym rozpoznawane są wszelkie ważniejsze sprawy, tyczące się tegoż Królestwa, znajdujemy dalsze istnienie oddzielnej Rady Stanu w Królestwie nie odpowiadającym obecnemu położeniu rzeczy„. Jako okoliczność towarzyszącą podano „niezbędną potrzebę oparcia sądownictwa w ostatniej instancji na gruntowniejszej podstawie”. W związku z tym zlikwidowano tymże ukazem również Sąd Najwyższej Instancji Królestwa Polskiego, a na miejsce obu zwiniętych instytucji utworzono w Warszawie dwa departamenty: IX i X Rządzącego Senatu oraz Ogólne Zebranie tychże departamentów. Na owo Ogólne Zebranie ukaz przenosił obowiązek „rozpoznawania wszelkich spraw”, jakie do atrybucji Rady Stanu Królestwa Polskiego należały, z wyłączeniem: budżetu kraju, który miał być odtąd przedstawiany do zatwierdzenia cesarskiego „wprost” przez Departament do Spraw Królestwa Polskiego w Radzie Państwa oraz sprawozdań „naczelnie kierujących rozmaitymi gałęziami zarządu krajowego”, których rozpatrywanie powierzone zostało Radzie Administracyjnej. Zagadnienia prawodawcze skoncentrowano w powołanej w tymże roku w Petersburgu Komisji Kodyfikacyjnej.
Heroldia zatrzymując swą organizację wewnętrzną pozostawiona została jako „osobna instytucja” przy Ogólnym Zebraniu Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu, w tych samych z nim stosunkach, co i z Radą Stanu.
Komisję Emerytalną zreorganizowano odpowiednio do reform przeprowadzonych we władzach centralnych Królestwa Polskiego, a jej kancelarię wyodrębniono.
Akta zlikwidowanej Rady Stanu odziedziczyło Ogólne Zebranie Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu, które kończyło jeszcze wiele spraw, zaczętych przez Radę; stąd w niektórych poszytach akt II Rady Stanu znajdujemy korespondencję Ogólnego Zebrania Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu. Przez okres istnienia tej ostatniej instytucji przechowywane były w jej archiwum, a następnie prawdopodobnie w archiwum utworzonej w 1861 r. III Rady Stanu (bliższych danych na ten temat nie znaleziono). Te zmiany opiekunów nie musiały pociągać za sobą przeprowadzek akt, ponieważ wszystkie wymienione urzędy mieściły się w jednym budynku, w Pałacu Namiestnikowskim. W 1867 r. akta II Rady Stanu przeszły do utworzonego w tymże roku Archiwum Akt Dawnych. Tu część z nich otrzymała tzw. skriepę, tj. adnotację w języku rosyjskim, zrobioną na ostatniej stronie poszytów przez naczelnika tego archiwum, a stwierdzającą zawartą w nich liczbę przenumerowanych kart. W r. 1915 akta II Rady Stanu zostały wraz z innymi zespołami ewakuowane do Rosji. Po traktacie ryskim wróciły ok. 1925 r. do Archiwum Akt Dawnych w Warszawie. Ostatnią wojnę przeżyły dzięki zabezpieczeniu na Forcie Sokolnickiego. Obecnie zespół przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
Zespół składa się z trzech zasadniczych części: 1) akt spraw, 2) protokołów posiedzeń Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu, 3) pomocy kancelaryjnych.
Akta spraw II Rady Stanu, podobnie jak akta I Rady Stanu, mają zrekonstruowany układ sekcyjny. Jednakże ani symbolika sekcji, ani rozrzut wewnętrzny akt w obu zespołach nie pokrywają się. Zasadnicza różnica polega na tym, że struktura układu akt II Rady Stanu była znacznie mniej precyzyjna niż struktura I Rady Stanu. Gdy akta I Rady wewnątrz sekcji resortowych dzielone były jeszcze na grupy i podgrupy (według współczesnej nomenklatury na „materie inaczej rubra”, oznaczane numerami i „subdywizje, czyli oddziały” (sygnowane literami), obejmujące węższe zasięgi treści, to akta II Rady Stanu tego wewnętrznego podziału w sekcjach nie miały. Były w nich układane zasadniczo chronologicznie. Również podział akt między sekcje i ich oznaczenia nie zostały przeprowadzone konsekwentnie, co należy tłumaczyć nie ustalonym, zmieniającym się zakresem kompetencji Rady Stanu. W zespole występują dwa szeregi sekcyjnej numeracji rzymskiej, odróżniające się tylko cechą literową dodawaną do cyfry rzymskiej w szeregu drugim (tu również są niekonsekwencje). Każdy z tych szeregów posiada jeszcze numerację bieżącą arabską, zaczynającą się od 1, która nie jest dokładna. Występują w niej często uzupełnienia literowe, czasem duże skoki, a między sekcjami odstępy, pozostawione prawdopodobnie celowo na dopływy. Każda nowa sekcja zaczyna się od liczby zaokrąglonej. Numeracja ta zamieszczona na okładkach poszytów i ich wypustkach (nie przy wszystkich się one zachowały), a odzwierciedlająca strukturę registraturalną zespołu, utrwalona została w archiwum urzędu i Archiwum Akt Dawnych, powstałym w r. 1867. Ponadto na tychże okładkach występuje jeszcze numeracja ołówkowa (niebieskiego koloru) z okresu międzywojennego, obejmująca dwa zespoły: I i II Rady Stanu Królestwa Polskiego, o której wspomino wyżej.
Do cech zewnętrznych zespołu należy dodać, że zaznaczyły się w nim wpływy kancelarii rosyjskiej. Polegały one na próbie formowania jednostek registraturalnych z korespondencji spraw jednostkowych, w odcinkach chronologicznych rocznych. Stąd obok poszytów grubych, tworzonych zgodnie z systemem kancelaryjnym polskim, według kategorii spraw, znajdują się w zespole poszyty cienkie zawierające korespondencję tylko pojedynczych spraw, z jednego roku.
A oto przegląd kolejnych sekcji.
Obejmuje przeważnie akta ogólne, bardzo różnorodnej treści, a mianowicie: materiały organizacyjne i personalne II Rady Stanu oraz organów przy niej funkcjonujących – Komisji Instrukcyjnej (tej również protokoły posiedzeń i akta czynności) i Komisji Emerytalnej; normatywy dotyczące trybu postępowania Rady (m. in. w sprawach jurysdykcyjnych i administracyjnych), sprawy likwidacyjne byłej Delegacji Administracyjnej, materiały normatywne byłej Komisji Prawodawczej, bieżące projekty praw i inne materiały legislacyjne (m. in. korespondencja dotycząca konstytucji dla wolnego m. Krakowa oraz statutu organicznego dla uniwersytetu krakowskiego), sprawozdania z czynności władz rządowych, sprawy przeciążeń w podatkach, pragmatyka urzędnicza i zaskarżenia urzędników, sprawy śledztw dotyczących udziału urzędników w powstaniu listopadowym, sprawy prasy rządowej, podziału administracyjnego kraju, otwarcia w stolicy Akademii Duchownej Rzymsko-Katolickiej, konsulatów zagranicznych w Warszawie, iluminacji w dni galowe, budowy na terenie Cytadeli pomnika cara Aleksandra I itp.
Trzy następne sekcje (II, III, IV) odpowiadają trzem istniejącym po powstaniu listopadowym komisjom rządowym (w stosunku do okresu konstytucyjnego brak: Komisji Rządowej Wojny oraz Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; te ostatnie sprawy przyłączone zostały do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych):
Zawiera materiały normatywne z dziedziny organizacji sądownictwa w Królestwie Polskim oraz zakresu władz sądowych (w tym również sądownictwa administracyjnego), ułaskawień (m. in. osób obwinionych o przestępstwa polityczne) oraz raporty z czynności całego resortu wymiaru sprawiedliwości (cywilnego i karnego).
Skupia przede wszystkim raporty z czynności tych resortów oraz Wydziału Komunikacji Lądowych i Wodnych, ponadto sprawy klasyfikacji i umundurowania urzędników, lekarzy „honorowych” przy magistratach, uprawnień przysługujących osobom odznaczonym orderami oraz zastąpienia w polskiej terminologii prawniczej terminu „dekret” przez „ukaz”.
Zgromadziła akta budżetu Królestwa Polskiego, materiały organizacyjne Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i raporty z działalności tego Towarzystwa, raporty Najwyższej Izby Obrachunkowej, sprawy monetarne i papierów wartościowych, normatywy dotyczące konfiskaty dóbr rządowych i alienacji dóbr koronnych, praw do emerytury i inne.
Występują tu normatywy dotyczące przyznawania szlachectwa i tytułów honorowych oraz raporty kwartalne z czynności Heroldii.
Dalej następują sekcje ciągu drugiego, których numeracja zaczyna się także od jedynki rzymskiej z dodawaną tylko cechą literową; brakuje jej jednak przy sekcjach: III, V i VI, prawdopodobnie na skutek niedopatrzenia urzędnika kancelaryjnego lub archiwisty.
Oto, co zawierają:
Dotyczyły one konfliktów między władzami administracyjnymi a sądowymi o zakres ich atrybucji w konkretnych sprawach. Przedmiotem sporów były najczęściej sprawy natury ekonomicznej, jak: sukcesje, obciążenia fiskalne na rzecz skarbu, należności entreprenerów, liwerantów i różnych przedsiębiorstw za wykonane roboty (budowy mostów, dróg, domów, fabryk, młynów, papierni itp.), regulacje hipotek w sprawach dóbr rządowych i prywatnych, należności kościelne, długi, dzierżawy dóbr, dochody konsumpcyjne, propinacja, lokaty sum, egzekucje różnych należności, sprawy funduszów edukacyjnych, duchownych, obciążeń podatkowych, wrębów itp. Bogata dokumentacja sporów stanowi cenny materiał źródłowy dla badacza dziejów gospodarczych i społecznych Królestwa Polskiego trzeciej ćwierci w. XIX. Należy tu zwrócić uwagę na poszyty nr 186 i 187, zawierające odpisy postanowień Ogólnego Zgromadzenia I Rady Stanu Królestwa Polskiego w sprawach jurysdykcyjnych z lat 1816-1830, uwierzytelnione przez referendarza stanu, „głównego sekretarza” Ogólnego Zgromadzenia II Rady Stanu Józefa Tymowskiego.
Obejmuje dziedzinę sądownictwa administracyjnego Rady Stanu. Przedmiotem tych sporów były analogiczne sprawy, co i przy sporach jurysdykcyjnych.
Najczęstszymi przyczynami starań o ulgi w ciężarach skarbowych były klęski elementarne (gradobicia, pożary, wylewy rzek) oraz straty poniesione w czasie działań powstańczych 1831 r. O ulgi w podatkach występowali zarówno właściciele ziemscy, jak i chłopi, a także właściciele nieruchomości miejskich. Często załączane do podań wykazy intrat rocznych oraz strat poniesionych, a także spisy areałów i innych posiadłości dworskich i chłopskich (czasem zagród całych) lub miejskich, przedstawiają bardzo wartościowy materiał źródłowy do stanu gospodarczego Królestwa Polskiego lat trzydziestych.
Te ostatnie swym charakterem i treścią nie odbiegają od spraw sekcji II a, II b oraz IV a-c.
Drugą część zespołu stanowią protokoły posiedzeń II Rady Stanu Królestwa Polskiego (12 ksiąg, nr.: 528-539). Są to bruliony i odpisy uwierzytelnione w języku polskim oraz oryginały w języku rosyjskim. W protokołach znajdują odbicie wszystkie sprawy, które wchodziły pod obrady Rady Stanu. Pod względem treści uzupełniają akta, zgrupowane w sekcjach.
Część trzecią zespołu stanowią pomoce kancelaryjne, z których zachowały się: a) trzy księgi dziennika podawczego, ogólnego (nr.: 540- 542), b) dwie księgi dziennika podawczego Komisji Instrukcyjnej (nr.: 543, 544), c) dwie księgi skorowidzów do dzienników podawczych (nr.: 545, 546). Księga (nr dawny 949) zawierająca tabelaryczne zestawienie numerów dziennika podawczego ogólnego oraz obejmująca takież zestawienie numerów dziennika Ogólnego Zebrania Departamentów Warszawskich Rządzącego Senatu, została przeniesiona w r. 1974 do tego ostatniego zespołu.
Dziennik podawczy ogólny obejmuje całą korespondencję II Rady Stanu, łącznie z korespondencją Komisji Instrukcyjnej. Rejestrowano w nim w jednym ciągu chronologicznym wszystkie pisma wchodzące i wychodzące, którym przez cały okres trwania urzędu nadawano numerację ciągłą (ostatnim numerem był 3334). Korespondencja w sprawach jednorodnych, przychodząca w jednym czasie, otrzymywała numer wspólny, np. w księdze 541 pod numerem 1400 wpisano: „Prezes Heroldii przedstawia do decyzji Rady Stanu 23 podań o przyznanie szlachectwa, 11/23 maja 1838 [r.] zdecydowano i Heroldyą pod N 1402 zawiadomiono”.
W dzienniku podawczym występują następujące rubryki: „numer bieżący, data prezentaty, numer ekshibitu [pisma zarejestrowanego], data ekshibitu, tytuł lub nazwisko podającego, treść interesu z wyrażeniem aneksów, do którego oddano wydziału, data decyzji, treść decyzji, data ekspedycji [wysyłki], adnotacje”. Zamieszczone w dzienniku elementy formalne „ekshibitu” i informacje o jego obiegu pozwalały na szybką identyfikację i odnalezienie pisma w urzędzie, natomiast dane o „treści interesu”, a przy pismach wpływających również o sposobie ich załatwienia służyły jako podręczna informacja o meritum sprawy. Oto kilka przykładów w celu zorientowania czytelnika w wartości tych informacji:
W księdze nr 540 pod numerami 32 i 33 zarejestrowano w sposób wyżej podany dwa pisma datowane 26 I 1833 r., a mianowicie Andrzeja Pawłowa i Michała Białego, starających się o przyjęcie do biura Rady Stanu, na stanowisko woźnych. Pisma wpisano do dziennika podawczego 6 VII i w tym samym dniu wydano decyzję zezwalającą na zatrudnienie proszących, która brzmi: „przyjęci obadwa z wynagrodzeniem rocznym fl. 1000”; pod numerem 286 zarejestrowano pismo Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu z 11 III 1835 r., proszącej Radę Stanu o „zwrot spraw obrachunkowych z dzierżawcami dóbr rządowych z epoki Księstwa Warszawskiego"; pismo zostało wpisane do dziennika podawczego 18 marca, a dzień później Rada Stanu odpowiedziała Komisji, że „wszelkie akta tego przedmiotu dotyczące, należą do Rady Administracyjnej”. W księdze 541 pod numerem 1404 znajdujemy zapis: „29 marca/10 kwietnia [1838 r.] sekretarz stanu przy R[adzie] Administracyjnej przeseła postanowienie z d. 7/19 marca rb. N 323 N[ajjaśniejszego] Pana uwalniające hr. Jana Jezierskiego od obowiązków członka R[ady] S[tanu]. Ad acta”; zaś pod numerem 2498 czytamy: „1/13 sierpnia 1840. Sekretarz stanu przy R[adzie] Administracyjnej przeseła ukaz Najjaś[niejszego] Pana o przeznaczeniu j. w. Fuhrman[a] do zasiadania w Radzie Stanu przez czas niebytności j. o. księcia namiestnika. Ad acta”.
Analogiczny charakter mają dzienniki podawcze Komisji Instrukcyjnej. Na ich zapisy składają się następujące elementy: „numer bieżący, data prezentaty, numer ekshibitu, data ekshibitu, tytuł lub nazwisko podającego, treść interesu z wyrażeniem aneksów, kto jest referentem, data odesłania, data zwrócenia, treść decyzji, data decyzji, gdzie odesłano po zapadłej decyzji, data ekspedycji, data oddania do archiwum”.
Należy zwrócić uwagę, że księga nr 543 obejmuje korespondencję od 1 I 1828 r. Od tej daty do 28 XII 1830 r. wciągnięto do niej 2255 pism, łącznie z „reprodukowanymi”, tj. z odpisami, wydawanymi na prośby petentów (s. 1-243). Pisma z okresu powstania listopadowego zostały w tej księdze wyodrębnione (s. 244-251) pod nagłówkiem: „Ekspedycje po dniu 29 listopada 1830 [r.] do Komisji Instrukcyjnej nadeszłe, które dopiero w dniu 29 grudnia 1831 otwarte i zaciągnięte zostały”. Obejmują one numery od 2256 do 2284 (w tym 7 pism wpłynęło w grudniu 1830 r. i te rozpatrzono od razu), znaczy to, że przez cały okres powstania wpłynęło do Komisji Instrukcyjnej tylko 28 pism, co świadczy o zupełnym zahamowaniu w tym czasie cywilnych sporów administracyjnych, które zostały objęte ogłoszonym przez ówczesny Rząd Narodowy iuristicium.
Numeracja pism z okresu popowstaniowego wciągniętych do tej księgi zaczyna się od nr 1 (od s. 252). Część ta zatytułowana została: „Dziennik Podawczy Komisji Instrukcyjnej, ustanowionej dekretem najwyższym z dnia 12/24 grudnia 1832 r.”. Obejmuje 860 ekshibitów; prezentata pierwszego z nich miała miejsce w maju 1833 r. Ostatnim numerem pisma zarejestrowanego w dzienniku Komisji Instrukcyjnej był 2391, z datą prezentaty 13/25 IX 1841 r. (księga nr 544, s. 487), po którym wpisano jeszcze 45 ekshibitów z końca 1841 i z 1842 r., a zatem już z okresu Ogólnego Zebrania Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu. Reprodukcje pism wpisywano w tym samym porządku chronologicznym i numerowym. O wartości naukowej zapisów w tych księgach niech świadczą następujące przykłady: Zapis pierwszego ekshibitu Komisji Instrukcyjnej II Rady Stanu w księdze nr 543 (s. 252) brzmi: „Wypis z protokołu Rady Stanu z dn. 6/18 maja 1833 r., obejmujący decyzją Rady Stanu, aby Komisja Instrukcyjna zajęła się przygotowaniem zaległych spraw: a) jurysdykcyjnych, b) administracyjnych, c) allewiacyjnych, d) o przeciążenie w rozkładzie podatku, e) tudzież przedmiotów tyczących się oddania pod sąd urzędników, jako tez innych tego rodzaju spraw, które jej później nadesłane zostaną”; nr 3 zapisu w tejże księdze brzmi: „data prezentaty: 22 maja [1833 r.], data ekshibitu: 3 lutego 1833 r., [...] Piątkowski, mecenas, imieniem starozakonnego Izraela Szafira, byłego przedsiębiorcy budowy stajni wojskowej w Lublinie- zanosi rekurs od wyroku Komisji W[ojewó]dztwa Lubelskiego, jako sądu administracyjnego, daty 7 paźdz[iernika] 1830, w przedmiocie przyznania sumy zł 7483 gr 26 za wzmiankowaną budowę”.
Pomocą podręczną, prowadzącą do poszczególnych pism załatwianych przez Komisję Instrukcyjną, a zarejestrowanych w dzienniku ogólnym Rady Stanu (obejmującym wszystkie pisma wchodzące i wychodzące tego urzędu, nr. ksiąg: 540-542) oraz w dzienniku podawczym Komisji Instrukcyjnej (nr. ksiąg: 543, 544) jest księga nr 545, zatytułowana: „Skorowidz interesów w Komisji Instrukcyjnej Rady Stanu załatwianych”. Zawiera ona w układzie alfabetycznym, według pierwszej litery hasła głównego, nazwiska petentów oraz nazwy miejscowości, rzek lub dóbr „głównych”, stanowiących przedmiot sprawy (nazwy przyległości podawane są po nazwach głównych pismem drobnym, w układzie niezależnym od alfabetu). Skorowidz posiada następujące rubryki: „nazwisko realności lub rekurenta, nr dziennika Rady Stanu, nr pierwotny dziennika Komisji Instrukcyjnej i następne korespondencyjne, wymienienie referenta, data przedstawienia Radzie Stanu, data i numer protokołu, w którym decyzja Rady Stanu zapadła” (dwie ostatnie rubryki wypełniano rzadko). Skorowidz, jak wynika z marginalnych adnotacji sporządzano w kancelarii Rady Stanu równocześnie z wciąganiem pism do dzienników podawczych.
Opisane księgi stanowią dobry przykład stosowania w kancelarii polskiej XIX w. dwustopniowych pomocy informacyjnych: dziennika podawczego, kierującego do akt spraw oraz skorowidza, prowadzącego do dziennika podawczego. O znaczeniu tych pomocy w kancelarii i archiwum urzędu pisaliśmy wyżej. Dziś księgi te mogą mieć duże znaczenie dla badacza przede wszystkim przy kwerendach szczegółowych oraz jako niezastąpione źródło poznania mechanizmu działania II Rady Stanu Królestwa Polskiego. Reasumując – zespół akt II Rady Stanu przedstawia bardzo wartościowy materiał źródłowy do wszystkich dziedzin życia w Królestwie Polskim w pierwszym dziesięcioleciu namiestnictwa Paskiewicza. Różnica w zawartości treści zespołów akt Rady Stanu okresu konstytucyjnego i Rady Stanu okresu paskiewiczowskiego odpowiada różnicy omówionych wyżej kompetencji obu tych władz.
Zespół jest w całości zmikrofilmowany.
Prawa własności należą do Skarbu Państwa.
AGAD, II RS
W okresie międzywojennym akta II Rady Stanu zostały sztucznie połączone z aktami I Rady Stanu i bez właściwego uporządkowania otrzymały wspólną numerację ciągłą. W tym samym porządku spisano je roboczo ok. 1948 r. w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Prace porządkowo-inwentaryzacyjne nad zespołem przeprowadzone zostały w latach 70 XX w. przez F. Ramotowską. Akta II Rady Stanu oddzielono od akt I Rady Stanu, ułożono je według schematu struktury registraturalnej, uporządkowano i włączono do zespołu ok. 1 mb. dissolutów; cały zespół zinwentaryzowano zgodnie z zasadami ówcześnie obowiązującymi. Inwentarz opracowano w ten sposób, aby mógł on spełniać podwójną rolę: pomocy ewidencyjno-skarbowej, umożliwiającej identyfikację poszczególnych jednostek archiwalnych oraz pomocy naukowo informacyjnej, prowadzącej badaczy do interesujących ich treści akt. Opatrzono go także w dwa indeksy: osobowy i nazw geograficznych oraz konkordancję sygnatur dawnych i nowych.
W 1971 r. przeniesiono do akt I Rady Stanu Królestwa Polskiego Dziennik Podawczy Komisji Instrukcyjnej Rady Stanu Królestwa Polskiego z lat 1828-1837, a w 1974 r. do zespołu akt: Ogólne Zebranie Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu – Skorowidz akt b. Rady Stanu od nr 1 do 3334 i Ogólnego Zebrania Departamentów Warszawskich Rządzącego Senatu od dn. 1 października 1842 r. do końca r. 1852, z lat 1833-1852.
Inwentarz akt II Rady Stanu Królestwa Polskiego został wydany drukiem w 1976 r. przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych.
W 2006 r. inwentarz ten został wprowadzony do komputerowej dany ACCESS przez mgr P. Wincenciuka; przepracowany i uaktualniony został wstęp, a zapisy indeksowe zostały rozszerzone zgodnie z obecnie obowiązującymi wytycznymi (D. Lewandowska).
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29021
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29022
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29023
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29024
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29025
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29026
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29027
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29028
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29029
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29030
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29031
galeria ze skanami:
z dissolutów
Mikrofilm: A-29032
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29033
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29034
galeria ze skanami:
Druk: Wzór Nr 4. stosownie do par. 45 Instrukcji o spisie wojskowym z dnia 19/31 XII 1839, Nr 8326/6922. Lista imienna urzędników i oficjalistów w wieku spisowym (2 k.), s. 21-23.
Mikrofilm: A-29035
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29036
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29037
galeria ze skanami:
4 poszyty w jednej oprawie
Mikrofilm: A-29038
galeria ze skanami:
4 poszyty w jednej oprawie
Mikrofilm: A-29039
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29040
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29041
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29042
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29043
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29044
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29045
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29046
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29047
galeria ze skanami:
Druk: [Postanowienie Rady Administracyjnej z 26 X 1844 r. wprowadzające, w związku z podziałem Królestwa Polskiego na 5 guberni, nowe nazwy trybunałów cywilnych, sądów kryminalnych i Trybunału Handlowego w Warszawie], s. 10-11.
Mikrofilm: A-29048
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29049
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29050
galeria ze skanami:
*Załączone 2 kopie wierzytelne wykazu hipotecznego dóbr pojezuickich Leszczyno Kmiece, pow. mławski z r. 1799, s. 12-21.
Mikrofilm: A-29051
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29052
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29053
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29054
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29055
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29056
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29057
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29058
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29059
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29060
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29061
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29062
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29063
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29064
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29065
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29066
galeria ze skanami:
*Komitet utworzony do prowadzenia śledztw w sprawie udziału w powstaniu listopadowym
Mikrofilm: A-29067
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29068
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29069
galeria ze skanami:
Druk: Program otwarcia Akademii Duchownej Rzymsko-Katolickiej w Warszawie w dniu 28 I/9 II 1839 r., s. 9
Mikrofilm: A-29070
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29071
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29072
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29073
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29074
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29075
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29076
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29077
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29078
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29079
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29080
galeria ze skanami:
*Faktyczne sprawozdanie obejmuje lata 1839, 1840.
Mikrofilm: A-29081
galeria ze skanami:
z dissolutów; *[nr nadany w AGAD]
Mikrofilm: A-29082
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29083
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29084
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29085
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29086
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29087
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29088
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29089
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29090
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29091
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29092
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29093
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29094
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29095
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29096
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29097
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29098
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29099
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29100
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29101
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29102
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29103
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29104
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29105
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29106
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29107
galeria ze skanami:
oprawa tekturowa
Mikrofilm: A-29108
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29109
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29110
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29111
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29112
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29113
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29114
galeria ze skanami:
*Załączone wykazy czynności sądów cywilnych i karnych na formularzach drukowanych.
Mikrofilm: A-29115
galeria ze skanami:
*Załączone wykazy czynności sądów cywilnych i karnych na formularzach drukowanych.
Mikrofilm: A-29116
galeria ze skanami:
*Załączone wykazy czynności sądów cywilnych i karnych na formularzach drukowanych.
Mikrofilm: A-29117
galeria ze skanami:
Druk: Projekt do prawa o sądownictwie rachunkowym, 25 III/6 IV 1837 r., s. 627-675; *załączony tekst litograficzny projektu do prawa o sądownictwie administracyjnym, przyjętego z poprawkami na posiedzeniu Rady Stanu 8/20 I 1834 r., s. 115-118.
Mikrofilm: A-29118
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29119
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29120
galeria ze skanami:
Druki: Położenije o grażdanskich mundirach. [Przepisy o mundurach cywilnych], Carskie Sioło 1836, s. 49-72; Obszczeje rozpisanije dołżnostiej i priswojajemych im mundirów po grażdanskomu wiedomstwu w Carstwie Polskom. [Ogólna klasyfikacja urzędów cywilnych oraz mundurów do tychże w Królestwie Polskim przypisanych], s. 73-103.
Mikrofilm: A-29121
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29122
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29123
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29124
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29125
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29126
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29127
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29128
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29129
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29130
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29131
galeria ze skanami:
z dissolutów; *(nr nadany w AGAD)
Mikrofilm: A-29132
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29133
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29134
galeria ze skanami:
3 egzemplarze litografowane, z dissolutów; *(nr nadany w AGAD)
Mikrofilm: A-29135
galeria ze skanami:
Druki: 1) 19-ste. Zdanie sprawy z czynności Dyrekcji Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, tj. od 20 VII 1835 do 20 I 1836 r., Warszawa, 1836, (26 s.), s. 140-164; 20-ste ... za I półrocze 1836 r., Warszawa, 1836, (26 s.), s. 165-189; 3) 22-gie ... za I półrocze 1837 r., Warszawa, 1837, (28 s. - 2 egz.), s. 191-244; 4) 25-te ... za II półrocze 1838 r., Warszawa 1839, (41 s.), s. 247-286.
Mikrofilm: A-29136
galeria ze skanami:
Druki: 1) 23-cie Zdanie sprawy z czynności Dyrekcji Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, tj. za II półrocze 1837 r., Warszawa 1838, (26 s.), s. 42-66; 2) 26-te ... za I półrocze 1839 r., Warszawa 1839, (40 s.), s. 2-40; 3) 27-me ... za II półrocze 1839 r., Warszawa 1840, (40 s.), s. 67-105; 4) 28-me ... za I półrocze 1840 r., Warszawa 1840, (44 s.), s. 106-147; 5) 29-te ... za II półrocze 1840 r., Warszawa 1841, (40 s. - 3 egz.), s. 235-351.
Mikrofilm: A-29137
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29138
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29139
galeria ze skanami:
brak cz. okładki
Mikrofilm: A-29140
galeria ze skanami:
Druki: 1) Wykaz numerów listów zestawnych na posiedzeniu publicznym Dyrekcji Gł[ównej] Tow[arzystwa] Kred[ytowego] Ziems[kiego] w dn. 1 i 2 IV 1841 wylosowanych, s. 11; 2) Wykaz numerów listów zastawnych od 2-go półrocza 1826 do włącznie 2-go półrocza 1838 wylosowanych i niewykupionych
Mikrofilm: A-29141
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29142
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29143
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29144
galeria ze skanami:
z dissolutów; *(nr nadany w AGAD)
Mikrofilm: A-29145
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29146
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29147
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29148
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29149
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29150
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29151
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29152
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29153
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29154
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29155
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29156
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29157
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29158
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29159
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29160
galeria ze skanami:
brak części okładki
Mikrofilm: A-29161
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29162
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29163
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29164
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29165
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29166
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29167
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29168
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29169
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29170
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29171
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29172
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29173
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29174
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29175
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29176
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29177
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29178
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29179
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29180
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29181
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29182
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29183
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29184
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29185
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29186
galeria ze skanami:
*właściwie: Lutobork.
Mikrofilm: A-29187
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29188
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29189
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29190
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29191
galeria ze skanami:
*Dołączony: Wykaz szczegółowy opisanych z miasta Wierzbołowa podatków, z wyszczególnieniem nazwisk właścicieli nieruchomości, s. 15-39.
Mikrofilm: A-29192
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29193
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29194
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29195
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29196
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29197
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29198
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29199
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29200
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29201
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29202
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29203
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29204
galeria ze skanami:
* właściwie: Wiżajn.
Mikrofilm: A-29205
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29206
galeria ze skanami:
*właściwie: Dębówka.
Mikrofilm: A-29207
galeria ze skanami:
*właściwie: Kąty Wielkie.
Mikrofilm: A-29208
galeria ze skanami:
Druk: Odpowiedź ze strony ks. Michała i legatariuszy Walentego kiążąt Radziwiłłów na excepcją ks. Leona Radziwiłła, s. 24, b.m.d.
Mikrofilm: A-29209
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29210
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29211
galeria ze skanami:
właściwie: Czostków.
Mikrofilm: A-29212
galeria ze skanami:
*właściwie: Gołądkowo.
Mikrofilm: A-29213
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29214
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29215
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29216
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29217
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29218
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29219
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29220
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29221
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29222
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29223
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29224
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29225
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29226
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29227
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29228
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29229
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29230
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29231
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29232
galeria ze skanami:
*właściwie: Piszczac.
Mikrofilm: A-29233
galeria ze skanami:
brak części okładki
Mikrofilm: A-29234
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29235
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29236
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29237
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29238
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29239
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29240
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29241
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29242
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29243
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29244
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29245
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29246
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29247
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29248
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29249
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29250
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29251
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29252
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29253
galeria ze skanami:
brak cz. okładki
Mikrofilm: A-29254
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29255
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29256
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29257
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29258
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29259
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29260
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29261
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29262
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29263
galeria ze skanami:
*właściwie: Żdżar
Mikrofilm: A-29264
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29265
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29266
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29267
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29268
galeria ze skanami:
*Dołączone: Akta Komisji Instrukcyjnej w Radzie Stanu w sprawie allewiacyjnej dóbr Rakołupy, 10 VII 1830 r., od s. 87
Mikrofilm: A-29269
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29270
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29271
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29272
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29273
galeria ze skanami:
*właściwie: Leksice.
Mikrofilm: A-29274
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29275
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29276
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29277
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29278
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29279
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29280
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29281
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29282
galeria ze skanami:
*właściwie: Parysowa.
Mikrofilm: A-29283
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29284
galeria ze skanami:
*właściwie: Zajeziorze.
Mikrofilm: A-29285
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29286
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29287
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29288
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29289
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29290
galeria ze skanami:
*właściwie: Kłódno.
Mikrofilm: A-29291
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29292
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29293
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29294
galeria ze skanami:
*właściwie: Zakrzewa.
Mikrofilm: A-29295
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29296
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29297
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29298
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29299
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29300
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29301
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29302
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29303
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29304
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29305
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29306
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29307
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29308
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29309
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29310
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29311
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29312
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29313
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29314
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29315
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29316
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29317
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29318
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29319
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29320
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29321
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29322
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29323
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29324
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29325
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29326
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29327
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29328
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29329
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29330
galeria ze skanami:
*właściwie: Drohiczan.
Mikrofilm: A-29331
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29332
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29333
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29334
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29335
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29336
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29337
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29338
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29339
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29340
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29341
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29342
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29343
galeria ze skanami:
*właściwie: Wyczółki
Mikrofilm: A-29344
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29345
galeria ze skanami:
*właściwie: Wisztyńca
Mikrofilm: A-29346
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29347
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29348
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29349
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29350
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29351
galeria ze skanami:
*właściwie: Żdżar; **właściwie: Oleksin.
Mikrofilm: A-29352
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29353
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29354
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29355
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29356
galeria ze skanami:
*właściwie: Chruszczówka
Mikrofilm: A-29357
galeria ze skanami:
właściwie: Drohiczany
Mikrofilm: A-29358
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29359
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29360
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29361
galeria ze skanami:
*właściwie: Kobyłka
Mikrofilm: A-29362
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29363
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29364
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29365
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29366
galeria ze skanami:
*właściwie: Trzcińskiego
Mikrofilm: A-29367
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29368
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29369
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29370
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29371
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29372
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29373
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29374
galeria ze skanami:
*właściwie: Tymienieckiego
Mikrofilm: A-29375
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29376
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29377
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29378
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29379
galeria ze skanami:
*właściwie: Uchanie.
Mikrofilm: A-29380
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29381
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29382
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29383
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29384
galeria ze skanami:
*właściwie: Małusy Wielkie
Mikrofilm: A-29385
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29386
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29387
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29388
galeria ze skanami:
*właściwie: Kobyłka
Mikrofilm: A-29389
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29390
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29391
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29392
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29393
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29394
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29395
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29396
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29397
galeria ze skanami:
*Tajno, gmina Pruska
Mikrofilm: A-29398
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29399
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29400
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29401
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29402
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29403
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29404
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29405
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29406
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29407
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29408
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29409
galeria ze skanami:
*właściwie: Świack.
Mikrofilm: A-29410
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29411
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29412
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29413
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29414
galeria ze skanami:
*właściwie: Trębki
Mikrofilm: A-29415
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29416
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29417
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29418
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29419
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29420
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29421
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29422
galeria ze skanami:
*właściwie: Świack.
Mikrofilm: A-29423
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29424
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29425
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29426
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29427
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29428
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29429
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29430
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29431
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29432
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29433
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29434
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29435
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29436
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29437
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29438
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29439
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29440
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29441
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29442
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29443
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29444
galeria ze skanami:
*właściwie: Miedzeszyn
Mikrofilm: A-29445
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29446
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29447
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29448
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29449
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29450
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29451
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29452
galeria ze skanami:
*właściwie: Tyżyńska
Mikrofilm: A-29453
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29454
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29455
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29456
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29457
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29458
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29459
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29460
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29461
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29462
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29463
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29464
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29465
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29466
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29467
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29468
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29469
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29470
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29471
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29472
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29473
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29474
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29475
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29476
galeria ze skanami:
*właściwie: Wawrzeńczyce
Mikrofilm: A-29477
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29478
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29479
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29480
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29481
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29482
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29483
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29484
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29485
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29486
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29487
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29488
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29489
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29490
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29491
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29492
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29493
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29494
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29495
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29496
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29497
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29498
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29499
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29500
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29501
galeria ze skanami:
*właściwie: Jurzynek
Mikrofilm: A-29502
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29503
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29504
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29505
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29506
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29507
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29508
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29509
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29510
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29511
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29512
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29513
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29514
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29515
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29516
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29517
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29518
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29519
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29520
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29521
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29522
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29523
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29524
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29525
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29526
galeria ze skanami:
*właściwie: Budziska
Mikrofilm: A-29527
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29528
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29529
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29530
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29531
galeria ze skanami:
z dissolutów; *(nr nadany w AGAD)
Mikrofilm: A-29532
galeria ze skanami:
z dissolutów
Mikrofilm: A-29533
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29534
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29535
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29536
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29537
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29538
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29539
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29540
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29541
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29542
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29543
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29544
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29545
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29546
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29547
galeria ze skanami:
bruliony
Mikrofilm: A-29548
galeria ze skanami:
bruliony
Mikrofilm: A-29549
galeria ze skanami:
bruliony
Mikrofilm: A-29550
galeria ze skanami:
odpisy uwierz.
Mikrofilm: A-29551
galeria ze skanami:
odpisy uwierz.
Mikrofilm: A-29552
galeria ze skanami:
odpisy uwierz.
Mikrofilm: A-29553
galeria ze skanami:
oryginały
Mikrofilm: A-29554
galeria ze skanami:
oryginały
Mikrofilm: A-29555
galeria ze skanami:
oryginały
Mikrofilm: A-29556
galeria ze skanami:
oryginały
Mikrofilm: A-29557
galeria ze skanami:
oryginały
Mikrofilm: A-29558
galeria ze skanami:
brulion; *nr nadany w AGAD
Mikrofilm: A-29559
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29560
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29561
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29562
galeria ze skanami:
*Księga przeniesiona 2 VI 1971 r. z I Rady Stanu Królestwa Polskiego
Mikrofilm: A-29564
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29565
galeria ze skanami:
Mikrofilm: A-29566
Mikrofilm: A-29567