PL_1_466 Kancelaria arcybiskupa warszawskiego i nadwiślańskiego Nikołaja Inwentarz zespołu PL, 466 Opracował Sławomir Postek 2010 Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie Machine-readable finding aid derived from MS Word. Date of source: 2010 Opis w języku polskim Streszczenie Kancelaria arcybiskupa warszawskiego Nikołaja 1892-1915 Zespół nr 466 Kancelaria arcybiskupa 0,1 mb. (31 j. a.) Stan zachowania akt jest zły lub bardzo zły (zniszczone okładki, podarte i zbutwiałe karty, akta poprute). ros., ang., czes., łac. Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
PL 00-263 WARSZAWA, ul. Długa 7
Zespół wyodrębniony w 2008 r., z zespołu Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny (nr 226) Dzieje aktotwórcy (Historia urzędu)

Na czele Warszawskiego Duchownego Konsystorza Prawosławnego stał od 1905 roku arcybiskup warszawski i nadwiślański. Pierwszym arcybiskupem o tym tytule był Jeronim [Egzemplarski]. Jego następcą został Nikanor [Kamieński], urzędujący w latach 1905-1908. Po nim urząd objął Nikołaj [Ziorow], który pełnił tę funkcję do 1915 r. (zmarł 2 I 1916 r.). Kancelarię arcybiskupa początkowo prowadzili urzędnicy Konsystorza, a od 1906 r. wyżsi duchowni urzędnicy prawosławni (protojerej, archijerej, archijerej igumen).

Kres działalności kancelarii i Konsystorza położył wybuch I wojny światowej.

 Dzieje przechowywania (Historia zespołu)

W 1956 r. uporządkowano, zinwentaryzowano ok. 2 mb akt zespołu Chełmsko-Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny, którego częścią były wówczas akta arcybiskupa Nikołaja. W latach 70. XX w. te akta ww zespołu zostały ponownie zreinwentaryzowane przez mgr. J. Godlewską. W 2006 r. podjęto meliorację istniejącego inwentarza kartkowego. Powstał wówczas inwentarz książkowy do całości zespołu, któremu nadano nazwę Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny.

W 2008 r. akta arcybiskupa Nikołaja, decyzją Zakładu Naukowego Archiwistyki Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowej i Komisji Metodycznej Archiwum Głównego Akt Dawnych wyłączono z zespołu akt: Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny i utworzono z nich odrębny zespół.

 Zawartość

Są to akta: personalne arcybiskupa (zajmowanych przez niego stanowisk i pełnionych funkcji, odznaczeń, przynależności do towarzystw i bractw, udziału w uroczystościach cesarskich itp.), sprawy obsady i utrzymania urzędów duchownych, wykazy spraw załatwianych w Synodzie, program obchodów 200 – lecia Petersburga w 1903 r., ukazy Synodu w sprawach szkół, seminariów duchownych, duchowieństwa świeckiego i zakonnego, sprawy zakupu szat liturgicznych, podziękowania za ofiary, za wysyłkę wydawnictw dla duchowieństwa prawosławnego w Ameryce, prośby o zakończenie budowy soboru na placu Saskim w Warszawie, o zezwolenie na odprawianie nabożeństw przez duchownych w starszym wieku, opis stanu Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie (dla ministra oświaty), sprawa wyznaczenia duchownego dla cerkwi w Lipsku, opinia o Taurydzkim Seminarium Duchownym, raporty o stanie „szkoły duchownej” w Warszawie, przebiegu egzaminów w I Gimnazjum w Warszawie, materiały dotyczące klasztorów prawosławnych, kazania wygłoszonego podczas koronacji Mikołaja II, rozpowszechniania na terenach „narażonych” na wpływy katolicyzmu wydawnictwa pt. Krótki przeciwkatolicki katechizm, broszury pt. Militaryzacja Rosyjskich Kolei Żelaznych, sprawy usuwania Polaków ze stanowisk kolejowych, działalności instytucji opiekuńczych – szpitalnych i żywieniowych związanych z wojną, rozporządzenia biskupa chełmskiego w sprawie ewakuacji majątku cerkiewnego itp.

 Hasła geograficzne Alaska, stan w USA od roku 1867, biskupstwo 3 Aleuty, wyspy, część stanu Alaska od 1867 r., biskupstwo 3 Berlin, stolica Rzeszy Niemieckiej, urząd protojereja 25 Chełm, m. gub., komitet wydawnictwa "Sbornik wojny" 26 Chełm, parafia, gub. lubelska, zatrudnienie 9 Filadelfia, m. w USA (stan Pensylwania), zarząd kolei, odmowa przyznania biletów ulgowych 3 Kowno, m. gub., bractwo prawosławne 1 Leśna, osada, gub. siedlecka, klasztor żeński, informacja o zakonnicach i służebnicach 4 Lipsk, osada, gm. Pietropawłowsk, pow. augustowski, gub. suwalska, cerkiew Podniebiennego, wyznaczenie duchownego 25 Minneapolis, m. w USA (stolica stanu Minnesota), parafia greckokatolicka 2 Modlin, twierdza, pow. płoński, gub. warszawska, biskupstwo, 31 Moskwa, m. gub., wyznaczenie miejsca pobytu 31 Palestyna, kraina hist. w pd.-zach. Azji, towarzystwo prawosławne 1 Petersburg, m., stolica Rosji, linia kolejowa do Warszawy, wyznaczenie wagonu 22 Petersburg, m., stolica Rosji, Rosyjski Związek Narodowy, zatrudnienie osób wyznania prawosławnego 9 Przasnysz, m. pow., gub. płocka, urząd rabina 15 Samara, m. gub. w Rosji, arcybiskupstwo 18 San Francisco m. w USA (stan Kalifornia), urząd protojereja 16 Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, prawosławne towarzystwo pomocy 1 Symferopol, m. gub. w Rosji, gub. taurydzka, Towarzystwo Zakładów Poprawczych, darowizna 5 Tauryga, m. gub.w Rosji, seminarium prawosławne, charakterystyka wychowanków 7 Warszawa, m. gub., archidiecezja, raport wikariusza 31 Warszawa, m. gub., I Gimnazjum Męskie i Żeńskie, harmonogram egzaminów 30 Warszawa, m. gub., Instytut Aleksandryjsko - Maryjski, zaproszenie na uroczystość 10 Warszawa, m. gub., Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych, prośba do Rządzącego Senatu 20 Warszawa, m. gub., linia kolejowa do Petersburga, wyznaczenie wagonu 22 Warszawa, m. gub., plac Saski, budowa soboru 11 Warszawa, m. gub., poświęcenie nowego soboru 21 Warszawa, m. gub., prośba o pozwolenie na odprawianie nabożeństw 17 Werchotura (Wierchoturyje), m. pow. w Rosji, gub. permska, klasztor, podziękowanie za opiekę 6 Wilno, m. gub., szkoła wojskowa 29 Wołyń, diecezja, bractwo diecezjalne 12 Hasła osobowe Biliński Zygmunt, nauczyciel śpiewu i muzyki, prośba do Rządzącego Senatu 20 Jewgienij, ichumen klasztoru 6 Jozefat, biskup modliński 31 Kniaziew E. J., pop, nauczyciel 19 Lewkowicz M., rabin Przasnysza 15 Malcew A., protojerej 25 Mikołaj II, car Rosji 15 Paszkowski F., protojerej w San Francisco 16 Preobrażeński Iwan, korespondent 19 Szaszkiewicz Antoni, pop 17 Tomecki Anatolij, junkier szkoły wileńskiej 29 Toth Alex, ksiądz grekokatolicki, dłużnik 2 Władimir, s. Aleksandra, książę 14 Informacje dla Użytkownika

Zespół nie jest zmikrofilmowany.

 Reprodukowanie

Prawa własności należą do Skarbu Państwa.

Jak cytować?

AGAD, Kanc. AWN.

Opracowanie

Ze względu na szczątkowy charakter akta ułożone zostały w kolejności chronologicznej. Inwentarz sporządzono w oparciu o dane wprowadzone do komputerowej bazy danych ACCESS. Do inwentarza sporządzono wstęp i indeksy: geograficzny i osobowy.

 Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym, opr. zb. pod red. D. Lewandowskiej, Warszawa 2008.

Godlewska. J., Centralne władze wyznania prawosławnego [w:] Przewodnik po zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych, t. 2, Epoka porozbiorowa, pod red F. Ramotowskiej, Warszawa 1998

Mironowicz A., Kościół Prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.

 INWENTARZ 466.1 Kancelaria arcybiskupa warszawskiego Nikołaja 31 j. a. 1 1892-1914 [Korespondencja w różnych sprawach skierowana do arcybiskupa Mikołaja z: 1) Komitetu Naukowego przy Synodzie 2) Rady Państwa 3) Rady Synodu 4) Cesarskiego Prawosławnego Towarzystwa Palestyńskiego 5) Kowieńskiego Prawosławnego Pietro-Pawłowskiego Bractwa miłośników wiary i dobroczynności 6) Bractwa św. Andrzeja dla pomocy biednym uczniom seminarium duchownego 7) Towarzystwa pomocy prawosławnym w Stanach Zjednoczonych]. akta luźne, s. 14 ros. 467 2 1893-1912 [Pokwitowania i zobowiązania zwrotu pieniędzy pożyczonych przez księdza grekokatolickiego w Minneapolis Alekxa Totha, 120 dolarów w 1890 i 100 dolarów w 1891 r., których nie zwrócił do 1912 roku]. akta luźne, s. 4 ang., czes. 497 3 1897 [Odmowa przez Zarząd Kolei w Filadelfii biskupowi Aleutów i Alaski Mikołajowi wydawania ulgowych biletów kolejowych dla duchowieństwa prawosławnego w Stanach Zjednoczonych]. akta luźne, s. 1 ang. 496 4 1898 Wiedomost o monaszestwujuszczych i posłusznicach Lesninskago Swiato - Bogorodickago pierwokłassnago żeńskago monastyria Chołmsko - Warszawskoj Jeparchii, za 1898 god. [Informacja o zakonnicach i służebnicach leśnińskiego żeńskiego klasztoru, I klasy, pod wezwaniem Świętej Bogurodzicy, w diecezji Chełmsko - Warszawkiej, 1898 rok]. akta szyte, s. 32 ros. 487 5 1901 [Podziękowanie arcybiskupowi Mikołajowi za nadesłanie 100 rubli dla Symferopolskiego Towarzystwa Zakładów Poprawczych]. akta luźne, s. 2 ros. 473 6 1903 [Podziękowanie przełożonego klasztoru ichumena Jewgienija w Werchoturze dla arcybikupa Mikołaja za opiekę nad klasztorem i zaproszenia na 35-letni jubileusz, z życzeniami dalszej pracy dla wiernych]. akta luźne, s. 3 ros. 474 7 1903, 1912 [Krótka charakterystyka wychowanków i opinia o Seminarium Prawosławnym w Taurydze]. akta luźne, s. 35 ros. 484

zły stan zachowania

 8 1907 [Pismo Drukarni Państwowej w sprawie przesłania członkowi Rady Państwa egzemplarza "Swoda Zakonow" - Zbioru praw z kontynuacją, razem 20 tomów]. akta luźne, s. 1 ros. 470

zły stan zachowania

 9 1908 [Pisma Rosyjskiego Związku Narodowego do "monarchicznych" organizacji w sprawie zamieszczenia anonsu o potrzebie zatrudnienia w parafii chełmskiej agronoma wyznania prawosławnego oraz przedstawiające broszurę "Militaryzacja rosyjskich kolei żelaznych".] akta luźne, s. 2 ros. 492

zły stan zachowania

 10 1908, 1914 [Zaproszenie na uroczystość opuszczenia szkoły przez wychowanki Instytutu Aleksandryjsko - Maryjskiego w Warszawie]. akta luźne, s. 2 ros. 472 11 1909 [Prośba skierowana do arcybiskupa Mikołaja od "całej prawosławnej Warszawy" o zakończenie rozpoczętej przed piętnastu laty budowy soboru na Placu Saskim]. akta luźne, s. 4 ros. 478 12 1909 [Pismo Wołyńskiego Diecezjalnego Włodzimiersko - Wasilewskiego Bractwa w sprawie wydawnictwa "Krótki Antykatolicki Katechizm" dla rozpowszechniania w miejscowościach narażonych na wpływy katolicyzmu]. akta luźne, s. 1 ros. 491 13 1909-1914 [Raport o stanie warszawskiej szkoły duchownej. Harmonogram egzaminów szkoły z pierwszą klasą seminaryjną]. akta luźne, s. 11 ros. 485 14 1909, 1913 [Przyznanie arcybiskupowi Mikołajowi medalu 300 - lecia panowania Romanowów. Program uroczystości pogrzebowych wielkiego księcia Włodzimierza Aleksandrowicza]. akta luźne, s. 3 ros. 468 15 1911 [Pismo w sprawie przesłania Biblii przez rabina m. Przasnysza M.Lewkowicza i kazanie wygłoszone przez niego 14 maja w dzień koronacji cara Mikołaja II]. akta luźne, s. 7 ros. 489 16 1911 [Podziękowanie dla arcybiskupa Mikołaja za nadesłanie protojerejowi F. Paszkowskiemu w San Francisco książek i broszur z pogadankami i kazaniami jako daru dla biblioteki prawosławnego soboru]. akta luźne, s. 1 ros. 475 17 1911 [Prośba skierowana do Mikołaja od popa Antoniego Szaszkiewicza z Warszawy o zezwolenie na odprawianie nabożeństw mimo podeszłego wieku]. akta luźne, s. 6 ros. 480 18 1912 [Korespondencja arcybiskupa Mikołaja z arcybiskupem Samary]. akta luźne, s. 18 ros., łac. 490

w aktach liturgie św. Jana Chryzostoma.

 19 1912 [Podziękowanie dla arcybiskupa Mikołaja od Iwana Preobrażeńskiego za opinię i obronę w Komitecie Naukowym przy Synodzie popa nauczyciela E.J. Kniaziewa przed zarzutem innego współpracownika odnośnie światopoglądu religijno-moralnego]. akta luźne, s. 3 ros. 476 20 1912-1913 [Prośba Zygmunta Bilińskiego, nauczyciela śpiewu i muzyki do Rządzącego Senatu o przedstawienie ministrowi oświecenia publicznego stanu spraw Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie]. akta luźne, s. 19 ros. 481 21 1913 [Program uroczystości z okazji poświęcenia nowego soboru w Warszawie]. akta luźne, s. 3 ros. 479 22 1913 [Pismo ministra komunikacji o wyznaczenie dla arcybiskupa oddzielnego wagonu - salonu pociągu pośpiesznego w dniu 4 kwietnia z Petersburga do Warszawy i z powrotem - na życzenie]. akta luźne, s. 2 ros. 488 23 1913-1915 [Ukaz cesarski w sprawie przygotowań do ewakuacji majątku cerkiewnego i inne pisma w tej sprawie]. akta luźne, s. 10 ros. 495 24 1914 [Zakup liturgicznego nakrycia głowy i krzyża dla arcybiskupa Mikołaja]. akta luźne, s. 2 ros. 469 25 1914 [Starania protojereja z Berlina A. Malcewa o wyznaczenie duchownego dla nowo wzniesionej cerkwi w Lipsku]. akta luźne, s. 2 ros. 483 26 1914 [Prośba Komitetu Wydawnictwa "Sbornik wojny" w Chełmie o rejestrację szpitali lazaretów, punktów sanitarno - żywnościowych oraz innych społecznych i rządowych instytucji związanych z działaniami wojennymi]. akta luźne, s. 2 ros. 493 27 1914 [Utrzymanie członków służby kościelnej soboru warszawskiego]. akta luźne, s. 2 ros. 482 28 1914-1915 [Przemówienia arcybiskupa Mikołaja z okazji różnych uroczystości]. akta luźne, s. 22 ros. 471 29 1915 [Podziękowanie dla arcybiskupa Mikołaja junkra wileńskiej szkoły wojskowej Anatolija Tomeckiego za ojcowską troskę nad wileńską szkołą wojskową] akta luźne, s. 1 ros. 477 30 1915 [Harmonogram egzaminów w I Gimnazjum Męskim i Żeńskim w Warszawie]. składki, s. 8 ros. 486 31 1915 [Raport wikariusza archidiecezji warszawskiej biskupa modlińskiego Jozefata o wyznaczenia jemu w przypadku ewakuacji duchowieństwa z Warszawy miejsca pobytu w Moskwie]. akta luźne, s. 1 ros. 494