W sądownictwie rosyjskim w XIX w. audytoriaty były to wyższe sądy rewizyjne, które rozpatrywały określone kategorie wyroków wojskowych sądów niższych instancji.
W Królestwie Polskim Audytoriat Polowy istniał przy I Armii Czynnej, która wkroczyła tu w 1831 r. Jego nazwa zmieniała się zależnie od zmian organizacyjnych tej armii. Do połowy 1862 r. brzmiała:
Audytoriat składał się z dwóch zasadniczych komórek: z właściwego kolegium sędziowskiego i z jego kancelarii. W skład kolegium wchodzili: prezes (w randze gen. lejtnanta lub gen. majora) i kilku członków. Ponadto zasiadał w nim generał - audytor, który był referentem prawnym głównodowodzącego. Wyjaśniał on kompletowi sędziowskiemu podstawy prawne wymiaru kary i przedstawiał własny pogląd na sprawę. W głosowaniu nie brał udziału, ale jego opinia miała duży wpływ na wyrokowanie. Mógł przyłączać się do zdania większości sędziów, a nawet zakładać „votum separatum” na jednogłośne orzeczenie, raportując o tym głównodowodzącemu lub ministrowi wojny. Kolegium sędziowskie podejmowało decyzję na podstawie referatów sporządzonych przez oberaudytorów i audytorów we właściwych wydziałach kancelarii, pod kierunkiem generał – audytora. Referaty te zawierały dane personalne podsądnego, treść aktu oskarżenia, wyniki śledztwa, sentencję sądu wojennego, opinię właściwego naczelnika wojennego oraz podstawę prawną, według której kolegium sądzące wydawać miało orzeczenie. Tenże oberaudytor opracowywał, po rozpatrzeniu sprawy przez kolegium, projekt orzeczenia, który następnie przedstawiał polowemu generał - audytorowi i kompletowi sędziowskiemu. Orzeczenie Audytoriatu uzyskiwało moc wyroku po zatwierdzeniu (konfirmacji) przez głównodowodzącego. Orzeczenia te mogły być kierowane jeszcze do rewizji w Audytoriacie Generalnym Ministerstwa Wojny, ale zdarzało się to rzadko.
Przed powstaniem styczniowym do Audytoriatu Polowego kierowano do rewizji, oprócz wyroku sądów wojskowych, wydawanych na osoby służące w I Armii (do czego w zasadzie był on powołany), również wyroki tychże sądów ferowane w stosunku do osób cywilnych w sprawach politycznych. W czasie powstania, zakres praw politycznych podlegających Audytoriatowi ograniczono tylko do pewnych kategorii oskarżonych. Z olbrzymiej liczby osób, które za uczestnictwo w powstaniu styczniowym były pociągane do odpowiedzialności karnej, znaczna większość była karana na mocy wyroków sądów polowych, zatwierdzanych przez naczelników wojennych, a nawet dowódców oddziałów oraz w trybie administracyjnym.
Audytoriatowi Polowemu podlegali uczestnicy powstania, którzy poprzez swoje stanowisko społeczne i wykształcenie mogli mieć lub mieli „szkodliwy” wpływ na ludność. Zaliczono do nich: obywateli ziemskich, duchowieństwo, kupców, lekarzy i nauczycieli. Ponadto: osoby z tych środowisk, które sprzyjały rozwojowi powstania, a także zwolnionych ze służby urzędników, oficerów i żołnierzy. W rzeczywistości przepisy te nie były ściśle przestrzegane. Stosowanie odmiennej procedury sądowej wobec wymienionych grup społecznych miało na celu odstraszenie (kara była z reguły podwyższana przez Audytoriat Polowy) warstw zamożnych i inteligencji do udziału w powstaniu, a tym samym pozbawienie go – zdaniem władz carskich – kierownictwa i pomocy materialnej. Audytoriat Polowy zlikwidowany został ostatecznie w 1874 r. Jego kompetencje przejął Wydział Wojskowo - Sądowy przy Komendancie Wojsk Warszawskiego Okręgu Wojskowego.
Wydział Wojskowo – Sądowy przy Głównodowodzącym Wojskami Warszawskiego Okręgu Wojskowego przejął, po likwidacji Audytoriatu Polowego, również jego registraturę. Składało się na nią oprócz akt pochodzących z Kancelarii Audytoriatu, także wiele akt innych organów policyjnych i śledczo - sądowych, dotyczących spraw skierowanych do Audytoriatu. Wyroki do rewizji kierowane były wraz z materiałami śledczymi, które pozostawały już zazwyczaj w kancelarii Audytoriatu. Gdy w 1879 r. zlikwidowano również Wydział Wojskowo - Sądowy, akta spraw osób cywilnych przekazano Tymczasowej Komisji Śledczej w Cytadeli Warszawskiej. Analogicznie, akta dotyczące wojskowych oraz akta organizacyjno - personalne Audytoriatu zostały złożone w Archiwum Warszawskiego Okręgu Wojennego. W 1882 r. po rozwiązaniu Tymczasowej Komisji Śledczej, akta z jej kancelarii (wraz z aktami odziedziczonymi) przeniesiono z X Pawilonu Cytadeli do Archiwum Akt Dawnych. Były one tu przechowywane do 1915 r. W czasie ewakuacji Warszawy wywieziono je, jako ściśle tajne, do Rosji. Akta Audytoriatu wróciły do Polski ok. 1923 r., na podstawie traktatu ryskiego, i złożone zostały ponownie w AAD. Było ich wtedy ponad 2700 j. a. i pochodziły z lat 1861 - 1874. Aktom nadano sygnaturę ciągłą i sporządzono inwentarz uwzględniający obok dawnej sygnatury także nową, nadaną w AAD. Akcją rewindykacyjną nie objęto akt z lat wcześniejszych (1832 - 1861). Znajdują się one obecnie w Państwowym Archiwum Wojskowo - Historycznym w Moskwie; zawierają m.in. bogaty materiał do badania polskich ruchów wolnościowych pod zaborem rosyjskim w okresie paskiewiczowskim. Kiedy zostały tam złożone i jakie były ich losy w XIX w trudno ustalić.
Akta zwrócone AAD były to materiały śledczo – sądowe osób cywilnych z okresu Powstania Styczniowego. Część akt personalno – organizacyjnych Audytoriatu oraz materiałów procesowych dotyczących osób wojskowych zdeponowana została w Archiwum Wojskowym. Jaki procent pierwotnej registratury stanowiły rewindykaty, trudno ustalić.
W czasie II wojny światowej prawie cały zespół akt Audytoriatu Polowego przechowywany w AAD uległ zniszczeniu, na skutek zbombardowania i spalenia budynku archiwum podczas powstania warszawskiego. Ocalał jedynie, dzięki wywiezieniu do Fortu Sokolnickiego, komplet akt śledczo - sądowych z procesu Romualda Traugutta oraz jego współpracowników, członków organizacji warszawskiej (6 poszytów). W 1964 r. Archiwum Główne otrzymało ze Związku Radzieckiego jeszcze jeden poszyt należący do zespołu Audytoriatu (obecna sygn. 3) z aktami sprawy oskarżonego o działalność powstańczą Karola Budziszewskiego. Pozostałe poszyty przekazane zostały do AGAD z Archiwum Państwowego w Łodzi i włączone do akt Audytoriatu w 1993 r.
Omawiany zespół stanowi przede wszystkim komplet akt śledczo - sądowych (poszyty o sygn.: 6, 9, 11 - 14 i załączniki o sygn.: 7, 8, 10) najważniejszego z procesów doby powstania styczniowego: prezesa Rządu Narodowego Romualda Traugutta i jego najbliższych współpracowników oraz członków organizacji warszawskiej z końca 1863 r. i pierwszej połowy 1864 r., a także innych osób podejrzanych o działalność powstańczą.
Najwcześniejsza chronologicznie jednostka (sygn. 6) zawiera akta procesu naczelnika wydziałowego organizacji warszawskiej Franciszka Rozmanitha oraz naczelnika Ekspedytury Rządu Narodowego Antoniego Rozmanitha i osób współpracujących z nimi. Są tu zeznania złożone w II wydziale śledczym zarządu oberpolicmajstra m. Warszawy i w Tymczasowej Komisji Śledczej, wyrok Sądu Wojenno – Polowego utworzonego w Cytadeli, orzeczenie Audytoriatu Polowego, konfirmacja namiestnika oraz odnośna korespondencja. Ze sprawą tą związane są dwie kolejne jednostki (sygn. 7 i 8), zawierające dokumenty i papiery stanowiące dowód przeciwko osobom oskarżonym o działalność polityczną.
Jednostka o sygn. 7 zawiera luźne materiały powstańcze, skonfiskowane przy rewizji w mieszkaniu czeladnika drukarskiego Szczepana Krężelewskiego. Są to głównie dokumenty Rządu Narodowego i naczelnika m. Warszawy bądź przeznaczone do druku, bądź już drukowane i litografowane, a więc: odezwy, rozkazy, okólniki, blankiety, różnego rodzaju itp. Śledztwo i proces odsłaniają działalność niektórych komórek organizacji warszawskiej, Ekspedytury Rządu Narodowego oraz działalność konspiracyjną drukarni i litografii Kajetana Strupczewskiego.
Jednostkę o sygn. 8 tworzą także luźne dokumenty skonfiskowane podczas rewizji u Józefy Zimmerman, oskarżonej o działalność w Żeńskim Towarzystwie Patriotycznym. Zadaniem Towarzystwa, podporządkowanego utworzonej przy zarządzie Naczelnika Miasta Radzie Głównej Opiekuńczej i współpracującej z Wydziałem Wojny Rządu Narodowego, była opieka nad rodzinami powstańców, nad więźniami i rannymi oraz zaopatrywanie w odzież walczących oddziałów.
Jednostki o sygnaturach 9 - 14 zawierają zeznania składane w specjalnej komisji śledczej utworzonej przy zarządzie oberpolicmajstra m. Warszawy w II wydziale śledczym, zeznania złożone w Komisjach Śledczych – Stałej i Tymczasowej, wnioski (tzw. dokłady) tych komisji przedstawione do aprobaty namiestnika, wyroki Sądu Wojenno – Polowego i orzeczenia Audytoriatu Polowego, konfirmacja namiestnika oraz korespondencja związana ze śledztwem i procesem. Uzupełniają je załączniki: kilkanaście dokumentów powstańczych i papierów prywatnych, związanych głownie z osobą kapitana wojsk narodowych Apolinarego Ordyńca (sygn. 10). Znajduje się tu m. in. jego zwolnienie ze służby wojskowej wystawione przez naczelnika wojskowego woj. grodzieńskiego ppłk. Walerego Wróblewskiego oraz korespondencja z Rządem Narodowym w sprawach formowania oddziałów, dziennik, w którym Ordyniec notował sprawy bieżące.
Akta te są bardzo cennym źródłem do poznania struktury, składu personalnego i działalności organizacji warszawskiej i Rządu Narodowego, łącznie z jego wydziałami i agendami. Szczególną wagę mają zeznania Romualda Traugutta. Prawie w całości zostały one opublikowane w: „Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z lat 1863/1864”, pod red. E. Halicza, Warszawa 1960 (sygn. 12, s. 471-480, wyd. T. II, cz. I, s. 270-274; sygn.13, s. 52-56, wyd. T. II, cz. II, s. 43-44, 48; sygn.13, s. 313-327, wyd. T. II, cz. II, s. 216-218, 241-244).
Pozostałe jednostki (sygn. 1 - 5, 15) zawierają materiały śledcze, wyroki sądów wojennych i Audytoriatu Polowego w sprawach kilkudziesięciu osób stanu szlacheckiego, włościańskiego i mieszczańskiego, oskarżonych o udział w Powstaniu Styczniowym na terenach gub. warszawskiej i kaliskiej (w załącznikach m. in.: spisy skonfiskowanej broni, amunicji i innych rekwizytów wojskowych, spisy osób aresztowanych za „przestępstwa polityczne”). Poszyt o sygn. 3 zawiera akta sprawy dymisjonowanego żołnierza z armii carskiej Karola Budziszewskiego, wyrobnika pochodzenia szlacheckiego z pow. ostrołęckiego. Był on oskarżony o udział w Powstaniu Styczniowym w tymże powiecie; o zabieranie wraz z innymi osobami (pod kierunkiem sołtysa) we wsiach kos i rzezaków, które jako broń sieczną przekazywał dowódcy oddziału partyzanckiego, o dostarczanie powstańcom podwód oraz o współpracę z żandarmerią narodową m. in. przy powieszeniu szpiega, kolonisty niemieckiego (kowala) Jana Engla. Razem z Budziszewskim sądzony był członek żandarmerii Józef Żemak. Na akta składają się: korespondencje władz zarządu Wojenno - Policyjnego z terenu gub. płockiej, oryginalne zeznania K. Budziszewskiego i streszczenie zeznań innych osób, raport Tymczasowej Komisji Wojenno - Śledczej przy Namiestniku i Głównodowodzącym Wojskami Warszawskiego Okręgu Wojennego, sentencja polowego Sądu Wojennego w Cytadeli, orzeczenie Audytoriatu Polowego i konfirmacja Namiestnika. Śledztwo ujawniło m. in. przychylny stosunek włościan pow. ostrołęckiego do powstania, funkcjonowanie w tymże powiecie Organizacji Narodowej szczebla najniższego - wsi i gmin. Poszyt o sygn. 15 to akta sprawy prowadzonej przez Wojskowy Sąd Polowy, powołany w mieście Łodzi, dotyczącej przestępców politycznych, zawierające zeznania oskarżonych, relacje z naocznych konfrontacji oskarżonych, raporty z przesłuchań, wyroki; listy członków rodzin osób oskarżonych do Naczelnika Wojennego Oddziału w Łodzi, z prośbą o zwolnienie.
Chronologiczny.
Zespół jest częściowo zmikrofilmowany i zeskanowany; skany dostępne przy opisach jednostek w inwentarzu elektronicznym oraz na "szukajwarchiwach.pl.".
Prawa własności należą do Skarbu Państwa.
AGAD, Audytoriat Polowy KP
Pierwszy inwentarz kartkowy do zespołu został sporządzony ok. 1963 r. przez F. Ramotowską. Układ akt odzwierciedlał kolejność ich napływania do zasobu AGAD (numery: 607, 607 zał. 1-77, 1266, 1267, 1267 zał. 1-12, 1268, 1269, 1270, 41/1867, 252, 74, 160, 306, 178)
W roku 2004 podjęto meliorację inwentarza i reinwentaryzację zespołu. Przeprowadzono transkrypcję rosyjskich tytułów akt i przetłumaczono je na język polski. Zmieniono układ akt. Zostały one przesygnowane i przepaginowane. Zespół zachowany jest fragmentarycznie; poszczególne jednostki pochodzą z różnych kancelarii urzędowych: Audytoriatu i jego sukcesorów; stąd występująca poprzednio duża różnorodność sygnatur, nie stanowiących zwartych ciągów. Ponadto, podczas pierwszego opracowania zespołu (w 1963 r.), z dwóch jednostek wyjęte zostały załączniki, które stanowiły dowód w śledztwie przeciwko osobom oskarżonym o działalność powstańczą. Były to luźne dokumenty i papiery znalezione podczas rewizji u tychże osób, stanowiące jednak integralną część poszytów, do których były dołączone. Z załączników tych stworzono odrębne jednostki i nadano każdemu sygnaturę, określającą z jakiego poszytu pochodziły (np. 607 zał.; tymczasowe sygn. nadane przez F. Ramotowską nie weszły do użycia). Nie zastosowano jednak tej metody konsekwentnie, np. załączniki do dawnej sygn. 1267 w rzeczywistości są załącznikami do sygn. 1266 i stanowiły zawartość koperty, znajdującej się w tym poszycie, między kartami 417 i 418.
Obecnie załączniki związane z jedną sprawą, ponownie pogrupowano. W ten sposób powstały trzy jednostki (sygnatury: 7, 8, 10). Umieszczono je bezpośrednio po poszytach, z których poprzednio zostały usunięte. W jednostce o sygnaturze 7 dokumenty ułożono tematycznie, a w obrębie tematu chronologicznie. W jednostce o sygn. 8 papiery zostały ułożone według dawnej numeracji kancelaryjnej. W jednostce o sygn. 10, na początku znajdują się pisma związane bezpośrednio z osobą, u której zostały znalezione, ułożone chronologicznie; za nimi pisma nie dotyczące tejże osoby, również w układzie chronologicznym.
Układ akt w zespole po reinwentaryzacji przedstawia się następująco:
- sygn. 1 - 5 to akta spraw rozstrzyganych przed Audytoriatem Polowym i zatwierdzanych przez Głównodowodzącego Wojskami Warszawskiego Okręgu Wojennego. Wydział I i II (akta o nr 1 - 2 i 4 - 5 przekazane zostały do Warszawy z AP w Łodzi; jednostka nr 3 jest rewindykatem z ZSRR);
- sygn. 6 - 14 to komplet akt śledczo - sądowych (poszyty o sygn.: 6, 9, 11 - 14 i załączniki o sygn.: 7, 8, 10) z procesu Romualda Traugutta;
- sygn. 15 są to akta Wojskowego Sądu Polowego, powołanego w mieście Łodzi (akta przekazane przez AP - Łódź; ze względu na pokrewną tematykę dołączone do zespołu i umieszczone na jego końcu).
Inwentarz sporządzono w oparciu o komputerową bazę danych ACCESS. W opisie jednostki inwentarzowej uwzględniono następujące elementy: sygnatura, numer mikrofilmu, tytuł, daty, język, opis zewnętrzny, liczba stron, sygnatury kancelaryjne, sygnatury dawne i uwagi. Do inwentarza sporządzono indeks osobowy i geograficzno - rzeczowy oraz konkordancję sygnatur dawnych – registraturalnych z poszytów oraz numerów kancelaryjnych załączników (przytaczanych w wydawnictwie: „Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z lat 1863/1864”, pod red. E. Halicza, Warszawa 1960) – i obecnych.
1. Akta Audytoriatu Polowego Wojsk Królestwa Polskiego znajdują się także w Centralnym Państwowym Archiwum Wojskowo - Historycznym w Moskwie (kolekcja nr 484 – 17 j. a., nr 331-347 oraz w zespołach wyodrębnionych nr 531ł, 14064, 1872.
galeria ze skanami:
Akta przekazane przez AP w Łodzi.
galeria ze skanami:
Akta przekazane przez AP w Łodzi.
galeria ze skanami:
Akta otrzymane w 1964 r. z ZSRR.
Mikrofilm: 30062
galeria ze skanami:
Akta przekazane przez AP w Łodzi.
galeria ze skanami:
Akta przekazane przez AP w Łodzi.
galeria ze skanami:
Mikrofilm: 30054
galeria ze skanami:
1. Dwie koperty, w których przechowywane były dokumenty powstańcze, lakowe pieczęcie (6), 1863, s. 1-6
2. Odezwa Rządu Narodowego do duchowieństwa nakłaniająca do wspólnej walki o niepodległość, 9 IX 1863, oryg. i litografia, 2 pieczęcie Sekretarza Rządu Narodowego, s. 7-11(dawny załącznik nr 19, 20 (12), wydawnictwo, s. 270-273)
3. Odezwa Komisarza Rządowego województwa augustowskiego Ignacego Czyńskiego do mieszkańców tegoż województwa, który objął funkcję po zamordowanym Arturze Awejde, 15 IX 1863, oryg. i litografia, s. 12-14 (dawny załącznik nr 15, 16 (9), wydawnictwo, s. 267-269)
4. Odezwa do włościan wzywająca do wspólnej walki o wolność Ojczyzny, bd., rkps, s. 15 (dawny załącznik nr 64, wydawnictwo, s. 283)
5. Okólnik Rządu Narodowego do wojskowych i cywilnych władz powstańczych w sprawie traktowania włościan, 11 VIII 1863, litografia, s. 17 (dawny załącznik nr 18 (11), wydawnictwo, s. 269-270)
6. Wyrok Trybunału Rewolucyjnego m. st. Warszawy na kata - płk. Dytwalda, dokonującego egzekucji na więźniach politycznych w Cytadeli Warszawskiej, 10 IX 1863, oryg. i litografia, pieczęcie Rządu Narodowego. Wydziału Policji i Sekretarza Rządu Narodowego, s. 18-19 (dawny załącznik nr 13, 14 (8), wydawnictwo, s. 265-267)
7. Rozkaz dzienny do wojsk powstańczych wystosowany przez Rząd Narodowy. Wydział Wojny, dotyczący stosunków służbowych, postawy bojowej, nominacji, dymisji, 14 IX 1863, rkps i litografia, s. 20-27 (dawny załącznik nr 43-45 (15), wydawnictwo, s. 277-280)
8. Instrukcja dla Komitetów Pożyczkowych powołująca i ustanawiająca Komisje Wojewódzkie w miastach posiadających naczelnika miasta i określające zakres ich kompetencji, bd., oryg., pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Skarbu, s. 28-30 (dawny załącznik nr 6, 7 (3), wydawnictwo, s. 263-265)
9. Zarząd Naczelnika m. Warszawy, Wydz. III do Kajetana Strupczewskiego. Polecenie sporządzenia blankietów z napisem "Naczelnik Miasta Warszawy", pieczęć Zarządu Naczelnika, oryg., 7 X 1863, s. 31 (dawny załącznik nr 2 (1) , wydawnictwo, s. 263)
10. Polecenie wydrukowania paszportów zagranicznych z napisem R[ząd] N[arodowy]. Nacz[elnik] M[iasta] Warsz[awy], bd., oryg na blankiecie Rządu Narodowego. Wydziału Prasy, s. 32 (dawny załącznik nr 17 (10), wydawnictwo, s. 269)
11.Blankiet z nadrukiem "Naczelnik miasta Warszawy", bd., druk, s. 33
12. Blankiety z nadrukiem "Naczelnik miasta Warszawy", upoważniający do wyjazdu za granicę, 1863, druki, s. 34-36
13. Blankiet z nadrukiem "Naczelnik miasta Warszawy", nakazujący pomoc wstępującym do oddziałów powstańczych, 1863, litografia, s. 37
14. Blankiet karty bezpieczeństwa, wydanej przez Naczelnika m. Warszawy osobom wyjętym uprzednio dekretem Rządu Narodowego spod opieki prawa, 1863 r., oryg. i druk, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Prasy, s. 38-39
15. Blankiety zawiadomień ostrzegających przed aresztowaniem, wydane przez Naczelnika Policji Narodowej m. Warszawy, 1863, rkpsy i druki, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Prasy, s. 40-46
16. Blankiety nominacyjne Naczelnika m. Warszawy. Wydziału Policji, 1863, rkps i druki, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Prasy, s. 47-51
17.Blankiet z nadrukiem: "Województwo Podlaskie, dowódca oddziału II, 19 IX 1863, rkps i druk, s. 52-53
18. Blankiet z napisem "Rząd Narodowy. Wydział Skarbu. Komisja Pożyczkowa", bd, rkps i druk, s. 54-55
19. Blankiet rozporządzenia wydanego przez Rząd Narodowy, Wydział Skarbu, Komisję Pożyczkową, zawiadamiający o przyznanej pożyczce i warunkach jej spłacenia, bd., oryg. i druk, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Skarbu, s. 56-58
20. Obligacje tymczasowe Ogólnej Narodowej Pożyczki. Seria I (lit. A., B., C., D., E.), wystawione na sumy 100 zł., 500 zł., 5000 zł., 10 000 zł., bd., oryg., pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Skarbu, s. 59-68
21. Wyjątek z dekretu o "podatku jednorazowym ofiary narodowej"(art. 6 i 7 dotyczący osób uchylających się od zapłacenia podatku, oszustów i zdrajców), 8 IV 1863, druk, s. 69
22. Kwit i awizacja wydane przez Rząd Narodowy na opłacenie podatku "jednorazowej ofiary narodowej" (jeden wystawiony na nazwisko Strupczewskiego w wysokości 200 zł.), 30 VI 1863, oryg., 2 pieczęcie: Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego. Naczelnika m. Warszawy, s. 70-71
23. Kwit i awizacja wydane przez Rząd Narodowy na opłacenie podatku "jednorazowej ofiary narodowej" zgodnie z rozporządzeniem z 8 IV 1863, bd., druk (niewypełniony), s. 72
24. Rachunki na blankiety i pisma wydrukowane w litografii Kajetana Strupczewskiego, kartki luźne i sklejone lakiem, 15 IX - 16 X 1863, s. 73-81
25. Pieśń powstańcza z adnotacją Wydziału Prasy RN, zezwalającą na drukowanie pieśni, bd. [przed 27 VIII 1863], rkps, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Prasy, s. 82-83
dawny załącznik nr 52 (16), wydawnictwo, s.280-281)
26. Piosenka powstańcza, bd., rkps, s. 84
27. Wiersze powstańcze, bd., rkps, s. 85-89 (dawny załącznik nr 62, 63, wydawnictwo, s. 281-283)
28."Hymn na rocznicę Unii Litwy z Koroną", bd., druk, s. 90
29. Hymn do Matki Boskiej, bd., rkps (2 egz.), s. 91-96
30. Pieśń do Najświętszej Marii Panny, bd., rkps (2 egz.), s. 97-101
31. Pieśń o św. Annie, Matce Najświętszej Marii Panny, bd., rkps, s. 102-104
32. "Pieśń odchodzących pątników", bd., rkps, s. 105-108
33."Modlitwa skuteczna we wszystkich niebezpieczeństwach", bd., rkps, s. 109
34. "Modlitwa do Boga Wszechmogącego i Miłosiernego", 29 XI 1860, druk, s. 110-111
35. Ogłoszenie przypominające o zgonie Tadeusza Kościuszki (15 X), wzywające do uczczenia pamięci wodza i dalszego oporu, bd., druk, s. 112
36. Ogłoszenie "o odbyć się mającym (6 X) w kościele OO Bernardynów" nabożeństwie za pomyślność Ojczyzny organizowanym przez uczniów rymarskich, 1861?, litografia, s. 113
37. Plakat z emblematami religijnymi i patriotycznymi z ogłoszeniem o nabożeństwie organizowanym przez weteranów Wojska Polskiego, 22 X 1861, litografia arkusz, s. 114
38. Plakat z powtarzającym się wielokrotnie napisem "Wolność. Równość. Niepodległość", bd., druk, s. 115
39. Dwa rysunki ołówkowe przedstawiające atak kosynierów, bd., szkice, s. 116-117
40. Dwa plany bitew: pod Chruśliną 4 VIII 1863 i pod Żyrzynem 8 VIII 1863 r., litografia, s. 118
41. Broszura pt. "Co mamy z tym fantem zrobić, co go trzymamy w ręku?", zawierająca analizę polityki rządu carskiego w Królestwie Polskim, postawy społeczeństwa polskiego i ruchów patriotycznych, bd. [26 VIII 1861], litografia, s. 119-130
42. Rachunki za kwatery w domu "Raffelem", 23 III-10 X 1863, rkps, zeszyt, s. 131-138
43. Listy prywatny Karola Białozorskiego do rodziców, 1863, rkps, s. 139-140 (dawny załącznik nr 122, wydawnictwo, s. 284-285)
44. List prywatny Rudolfa [...] do "Maryni", 11 IX 1863?, rkps, s. 141-142
45. Świadectwo wolnego pobytu w m. Warszawie wystawione dla Marianny Krasnodębskiej, 16 VIII 1863, rkps, s. 143-144
46. Akt urodzenia Marianny Krasnodębskiej, wyst. 15 IX 1863, rkps na papierze stemplowym, s. 145
47. Kwity pogrzebowe zmarłych: Leopoldy Krężelewskiej, 6 II 1855 i Juliana Krężelewskiego, 26 III 1854?, drukowane formularze, s. 146-147
48. Karta wpisu Szczepana Krężelewskiego do "Bractwa Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny przy kościele OO. Bernardynów w Warszawie, 26 VII 1857, druk ozdobiony winietą, s. 148.
Mikrofilm: 30055
galeria ze skanami:
1. Koperta z napisem: "Juziefa Cymmerman", w której przechowywane były dokumenty, pieczęć lakowa uszkodzona, s. 1-2
2. 6 karteczek różnego formatu, zawierających adresy i spisy osób potrzebujących pomocy, bd., s. 3-8 (wydawnictwo, s. 287-288) *
3. Spis materiałów tekstylnych i bielizny, bd., rkps, s. 9-10
4. Kartka z nazwiskiem: Bolesław Skorzewski (ołówkiem) - powstaniec wzięty do niewoli, bd., rkps, s. 11
5. Kartka z nazwiskami: Gładkiego - członka Stałej Komisji Śledczej i Dzieszkowskiego - pracownika Sądu Apelacyjnego, bd., rkps, s. 12
6. Kwit opłacenia składki, wystawiony przez "kasę wsparcia podupadłych farmaceutów oraz wdów i sierot po farmaceutach pozostałych" na nazwisko Bogumiła Zimmermana, 16 X 1863, drukowany formularz, s. 13
7. 10 biletów loteryjnych na naszyjnik, złotą broszę i kolczyki, bd., rkpsy, s. 14-23.
Mikrofilm: 30055
galeria ze skanami:
Akta śledcze dotyczące członków Rządu Narodowego; zeznania oskarżonych, raporty z przesłuchań, spis osób, których dotyczą akta spraw (s. 280 -281).
Mikrofilm: 30056
galeria ze skanami:
Apolinary Ordyniec służył w oddziałach Kruka i Krysińskiego; był ranny pod Fajsławicami; zwolniony ze służby na własne życzenie; są to załączniki do nr 1266 (obecnie sygn. 9); dokumenty publikowane w: "Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego" T.1, pod red. E. Halicza, Warszawa 1960, s. 291 - 302.; opisane jako zawartość koperty, znajdująca się w vol. 1266, między kartami 417 i 418. Zostały wyjęte z koperty i utworzono z nich odrębną jednostkę.
1. Koperta z napisem "Bumagi k diełu o podporuczikie Apolinarie Ordynce" [Pisma do sprawy podporucznika Apolinarego Ordyńca], w której przechowywane były dokumenty, s. 1-2
2. Nominacja Apolinarego Ordyńca na Porucznika Wojsk Narodowych, 23 VII 1863, blankiet drukowany, pieczęcie Rządu Narodowego i Wydziału Wojny, s. 3 (wydawnictwo, s. 292)
3. Zwolnienie kpt Aplinarego Ordyńca ze służby wojskowej, 8 XI 1863, rkps na bibułce, pieczęć Naczelnika Wojskowego Województwa Grodzieńskiego, s. 4 (wydawnictwo, s. 292)
4. Podanie Apolinarego Ordyńca do Rządu Narodowego Wydziału Wojny w sprawie zapomogi dla żony, 29 XII 1863, rkps, pieczęć Rządu Narodowego. Wydziału Wojny, s. 5-6 (wydawnictwo, s. 294)
5. Pismo Rządu Narodowego. Wydziału Wojny skierowane do porucznika Apolinarego Ordyńca w sprawie formowania oddziału przez płk Józefa Bielskiego, 1 I 1864, rkps, pieczęcie Sekretarza Rządu Narodowego i Wydziału Wojny, s. 7 (wydawnictwo, s. 295)
6. Pismo Rządu Narodowego. Wydziału Wojny upoważniające płk Józefa Bielskiego do formowania oddziału Wojsk Narodowych, 1 I 1864, rkps, pieczęcie Rządu Narodowego i Wydziału Wojny, s. 8 (wydawnictwo, s. 295)
7. Dziennik Apolinarego Ordyńca, zawierający m.in. informacje o jego kontaktach z osobami pracującymi w Organizacji Narodowej, 27 XII 1863 - 27 I 1864, rkps, zeszyt, s. 9-27 (wydawnictwo, s. 296-300)
8. Zeszycik Apolinarego Ordyńca z adresami osób, u których zatrzymał się po opuszczeniu Wojska Narodowego, bd., rkps, zeszyt, s. 28-31 (wydawnictwo, s. 300-301)
9. Notatki Apolinarego Ordyńca zawierające dane o członkach jego rodziny, bd., rkps, s. 32-33 (wydawnictwo, s. 301-302)
10. Osobisty list Gnatowskiego do naczelnika żandarmerii w Kielcach - Janickiego, 28 IV [1863], rkps,, s. 34-36 (wydawnictwo, s. 291-292)
11. List dowódcy oddziału powstańczego - Bernarda Klimaszewskiego do matki, 12 XII 1863, rkps, s. 37-40 (wydawnictwo, s. 293)
12. Adres Szlamińskiego - urzędnika Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Wydziału Dóbr i Lasów, bd., rkps, s. 41 (wydawnictwo, s. 293).
Mikrofilm: 30057
galeria ze skanami:
Zeznania składane przed Zarządem Oberpolicmajstra m. Warszawy; przed Specjalną Komisją Śledczą, korespondencja; raporty z przesłuchań sporządzane przez Oberpolicmajstra m. Warszawy, donosy zawierające informacje o działalności patriotycznej, m. in.: sprawy Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych - donos na księży zarządzających Instytutem, s. 535, zapiska nauczycieli świeckich Instytutu opisująca stosunki panujące tamże, s. 536-539.
Mikrofilm: 30058
galeria ze skanami:
Zeznania składane przed Tymczasową Komisją Śledczą i przed Oberpolicmajstrem m. Warszawy.
Mikrofilm: 30059
galeria ze skanami:
Zeznania składane przed Tymczasową Komisją Śledczą i przed Oberpolicmajstrem m. Warszawy.
Mikrofilm: 30060
galeria ze skanami:
Mikrofilm: 30061
galeria ze skanami:
Akta przekazane przez AP w Łodzi.
Zeznania oskarżonych, relacje z naocznych konfrontacji oskarżonych, raporty z przesłuchań, wyroki; listy członków rodzin osób oskarżonych do Naczelnika Wojennego Oddziału w Łodzi, z prośbą o zwolnienie (s. 73 - 80).