Informacja o wystawie

Wystawa prezentowana w Archiwum Głównym Akt Dawnych związana jest z przypadającą w styczniu 2013 r. 150. rocznicą wybuchu powstania styczniowego. Jej celem jest przypomnienie tragicznych dla narodu polskiego wydarzeń z lat 1863-1864, sylwetek ludzi, żyjących w tym trudnym czasie, oraz utrwalenie pamięci o zrywie niepodległościowym Polaków przeciwko Rosji, który – nie mając żadnych widoków powodzenia – objął tak szerokie warstwy polskiego społeczeństwa. Powstanie rozpoczęło się 22 I 1863 r. i trwało do jesieni 1864 r.; zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz tereny wcielone do Rosji – Litwę, Białoruś i część Ukrainy.

Omawiana wystawa nosi tytuł: Mors sola victris, gloria victis 150. Rocznica Wybuchu Powstania Styczniowego 1863-1864. Organizatorami ekspozycji są: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Archiwum Główne Akt Dawnych. Wystawa przygotowana została przez grupę pracowników Archiwum Głównego Akt Dawnych. w Warszawie (Dorota Lewandowska, Alicja Nowak, Monika Michalska i Andrzej Zyskowski), a jej kustoszem jest mgr Dorota Lewandowska. Na wystawie zaprezentowano dokumenty rękopiśmienne i drukowane, a także materiały ikonograficzne i fotograficzne, w postaci oryginałów i kopii, pochodzące głównie z zasobu AGAD, oraz ze zbiorów innych archiwów państwowych w Polsce (w Kielcach, z Oddziałem w Sandomierzu, Lublinie, Płocku, Radomiu, Siedlcach, Warszawie/Oddział Grodzisk Mazowiecki) i Archiwum Akt Nowych.

Materiały archiwalne uzupełniają fotografie otrzymane z Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz eksponaty wypożyczone ze zbiorów Działu Rzemiosła Artystycznego i Pamiątek Historycznych Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Jest to głównie biżuteria i fragmenty ubioru z czasu manifestacji patriotycznych i żałoby narodowej 1861 r.

Obiekty archiwalne pokazane na wystawie tworzą kilka działów tematycznych ukazujących m. in.: nastroje społeczne przed wybuchem powstania, okres walki zbrojnej, postawy ludzi biorących udział w powstaniu (także cudzoziemców), jego biernych obserwatorów oraz przeciwników; represje i skutki społeczne powstania. Zaprezentowana została również sylwetka ostatniego dyktatora powstania Romualda Traugutta oraz akta dokumentujące, w jaki sposób powstanie styczniowe przetrwało w pamięci uczestników i potomnych. Datacja dokumentów wykracza poza okres trwania powstania; akta pochodzą z lat: 1861 (manifestacje patriotyczne) – 1916 (fotografia weteranów powstania styczniowego).

Otwarcie wystawy nastąpi w dniu 21 stycznia 2013 r. o godz. 12.00 w Sali Balowej Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, przy ul. Długiej 7, a ekspozycja prezentowana będzie w dniach: 22 stycznia – 8 lutego 2013 r. w godz. 10.00-18.00; w soboty (26 stycznia i 2 lutego) w godz. 10. 00-14.00.